تحلیل نتایج رفتار (بخل، میانه روی، اسراف) براساس ادبیات اسلامی

این پژوهش با هدف مشخص کردن نتایج بخل، میانه ­روی و اسراف انجام پذیرفت. برای دستیابی به این مهم، مفاهیم بخل، میانه­روی و اسراف بر اساس متون اسلامی مورد مطالعه قرار گرفت که حاصل آن دستیابی به نتایج هر کدام از رفتارهای بخیلانه، مسرفانه و میانه­رو است. نتایج رفتارهای سه­گانه در قالب یک الگوی سنجش چهار سطحی متشکل از مفاهیم (بخل، میانه روی و اسراف)، ابعاد (فردی اجتماعی)، عوامل (دنیوی - اخروی) و شاخصها، سازماندهی شد. برای رفتارهای سه گانه، ۱۴۰ نتیجه به­دست آمد. از نظر کمی، بخل ۳۱%، میانه روی ۴۳% و اسراف ۲۶%، نتایج را به خود تخصیص می دهد. از مجموع نتایج، ۸۳% فردی و ۱۷% اجتماعی است. هم­چنین از مجموع نتایج، ۸۱% دنیوی و ۱۹% اخروی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نه تنها بیشتر نتایج هر کدام از رفتارهای سه گانه فردی است (بخل با نتایج فردی ۸۴%، میانه روی با نتایج فردی ۸۲% و اسراف با نتایج فردی ۸۴%)، بلکه همان طور که الگوی ساختاری تحقیق نشان می دهد، همه نتایج هر کدام از رفتارهای سه گانه چه در دنیا (تحت تاثیر نتایج دنیوی اجتماعی) و چه در آخرت (تحت تاثیر نتایج فردی دنیوی و نتایج اجتماعی اخروی) نهایتا به خود فرد یعنی عامل رفتار بر می گردد.