امیرعباس مینایی فر - استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور
سعیده دهقانپور فراشاه - مربی گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور
ناصر صادقیان - مربی گروه معارف، دانشگاه پیام نور
سعدیه دهقانی فیروزآبادی - پزشک عمومی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی

بیان مساله: گیاهان قرآنی از مباحث مورد توجه پژوهشگران می باشد، از جمله گیاهان قرآنی که در مورد ماهیت آن تردیدهایی مطرح شده گیاه سدر می باشد، بعضی منظور از آن را درخت کنار و برخی درخت سدروس دانسته اند، این دو گیاه از لحاظ رده بندی گیاه شناسی کاملا متفاوت اند. برای رفع این تردید، نیاز به قیاس زیستی دقیق تر این دو گیاه و تطابق آنها با آیات احساس می شود. هدف پژوهش: در این مقاله سعی شده با استفاده از تفاسیر قرآنی در مورد این گیاه و همچنین منابع گیاه شناسی معتبر ماهیت گیاه شناسی و خواص آن موردبررسی و تجزیه تحلیل علمی قرار گیرد. روش و چگونگی انجام پژوهش: این مطالعه در دو بعد صورت گرفته، اول بررسی تفاسیر موجود در خصوص این گیاه و احتمال های مطرح شده در خصوص ماهیت آن، دوم بررسی احتمال های مطرح شده در تفاسیر از دید علم زیست شناسی و قیاس علمی مورفولوژی، تاکسونومی و خواص دارویی و تغذیه ای. یافته ها و نتیجه گیری: برای سدر دو گیاه کاملا متفاوت بیان شده است، یکی جنس Ziziphus با حدود 45 گونه که معروف ترین آنها گونه های Z. spina-christi است که برگ آن به عنوان سدر مصرف می شود و خود گیاه به کنار شهرت دارد و دیگری جنس Cedrus با 6 گونه که معروفترین آنها C. libani می باشد و به سدر لبنان مشهور است، این دو گیاه شباهتی به هم ندارند، اولی از گروه نهاندانگان دولپه ای است، مثمر و با خواص دارویی قابل توجه و دومی از گروه بازدانگان، غیرمثمر، اما سایه گستر و بسیار زیبا و تنومند، با توجه به آیه 16 سوره سبا، گیاه کنار محتمل تر به نظر می رسد، اما توصیف آمده در آیه 28 سوره واقعه به گیاه سدروس نزدیکتر می باشد.

سدر، کنار، سدروس، گیاه قرآنی