پهنه بندی خطر سیلاب با استفاده از GIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سرندچای)

مقدمه و زمینه: به منظور پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیلاب جهت کنترل و مهار آن، پهنه بندی خطر سیل امری ضروری است، از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در وقوع سیل و تعیین نقاط با پتانسیل سیل خیزی زیاد از طریق تلفیق روش AHP و GIS در حوضه آبخیز سرند چای انجام شد. روش انجام تحقیق: در ابتدا نقشه های فاصله از رودخانه، زمین شناسی، کاربری اراضی، خاک شناسی، شیب، و ارتفاع حوضه آبخیز سرندچای جمع آوری و تهیه شد. پس از تهیه لایه های موردنیاز، براساس نظر کارشناسان ذیربط، اقدام به تعیین وزن هر لایه براساس میزان اهمیت آن در بروز سیلاب گردید. پس از وزن دهی نهایی، لایه ها به صورت دو به دو (AHP) توسط نرم افزار Expert choice مقایسه و ماتریس حاصم از این مقایسات به نرم افزار Idrisi منتقل و ضریب نهایی برای هر لایه تعیین شد. در نهایت لایه های بدست آمده در وزن های حاصل از فرایند تحلیل سلسله مراتبی ضرب شدند و لایه های وزن دار بدست آمدند که با همپوشانی لایه ها، نقشه پتانسیم سیل خیزی حوضه آبخیز سرندچای بدست آمد. نتایج: مطابق نتایج، فاصله از رودخانه (0/2985) بیشترین تاثیر و جهت شیب (0/0208) کمترین تاثیر را بر وقوع سیلاب در حوضه آبخیز مورد مطالعه داشت، همچنین با توجه به نقشه نهایی بدست آمده، پهنه های با پتانسیم سیل خیزی خیلی زیاد و زیاد، در اطراف رودخانه و در بالا دست و پایین دست حوضه آبخیز واقع گردیده بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل تحقیق حاضر، مناطق پایین دست (خروجی حوضه) و نزدیک به رودخانه در مقایسه با سایر نقاط از اولویت بیشتری برای مدیریت سیم برخوردارند.

Keywords:

تحلیل سلسله مراتبی , سیستم اطلاعات جغرافیایی , سرندچای , سیل خیزی