شراره قاسمی - دانشجوی دکتری بیوتکنولوژی گیاهی، دانشگاه پلی تکنیک مادرید، اسپانیاو دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی _ پیش از تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

بقایای گیاهی بدست آمده از بافت های مختلف محوطه های باستانی از شواهد اصلی پیدایش کشاورزی در گذشته هستند. بر مبنای آخرین پژوهش های گیاه باستان شناسی در ایران، پیدایش کشاورزی در دنیا منسوب به زاگرس غربی است. در این مقاله با بررسی نتایج گیاه باستان شناسی و بررسی گونه های مختلف گیاهی منطقه فارس در زاگرس جنوبی و مقایسه آن با دیگر محوطه های باستانی در خوزستان و ایلام به روشن تر شدن روند و مفهوم پیدایش کشاورزی در قالب بومی بودن آن می پردازیم. به طور مثال در محوطه چغاگلان واقع در زاگرس غربی، داده ها بیانگر گیاه جو وحشی با قدمت 11700 سال پیش است. اما در منطقه فارس زاگرس جنوبی در دوران نوسنگی شواهدی از اجداد وحشی گیاهان باستانی مشخص نشده است. این استدلال تاکنون در باستان شناسی وجود دارد که اجداد وحشی گیاهان در صورت پیدا نشدن در کاوش ها، به احتمال زیاد از دیگر مناطق آمده است. امروزه با کمک مطالعات آزمایشگاهی گیاه باستان شناسی می توان تراکم بالای گیاهان خودرو، و وجود گونه های گیاهی را در هر محوطه ی باستانی شاهد بود. وجود تنوع گیاهی در مناطق مختلف زاگرس شواهدی معتبر بر بومی بودن و پیدایش کشاورزی در هر منطقه به طور مستقل است و ادعای بومی بودن را واضح تر می کند. امروزه با در نظر گرفتن کمبود کاوش های باستان شناسی و تحلیل های محدود در علوم باستان زیست محیطی، منسوب دانستن پیدایش منابع زیست محیطی و کشاورزی به محطوه های هم دوره آن یک تحلیل غیر علمی می تواند باشد. به طور کل با توجه به علوم زیست محیطی اینطور می توان گفت که پیدایش کشاورزی در دوران باستان کاملا بومی بوده و بستگی به شرایط زیست محیطی هر منطقه در مقیاس های بزرگ جغرافیایی دارد.

کشاورزی، گیاه باستان شناسیف منطقه زاگرس، گیاهان، بومی بودن