عباس ابهری - دانشگاه پیام نور - استادیار گروه علمی کشاورزی تهران ۴۶۹۷-۱۹۳۹۵ ج.ا. ایران
مجید سیدآبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نبانات دانشگاه پیام نور - گروه علمی کشاورزی تهران ۴۶۹۷-۱۹۳۹۵ ج.ا. ایران

به منظور مطالعه روابط منبع و مخزن در شرایط متفاوت محیطی آزمایشی بصورت فاکتوریل پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار رقم گندم (بکراس روشن، پیشتاز، چمران و مهدوی) و چهار تاریخ کاشت (اول آبان، 25 آبان، 20 آذر و 15 دی) در سبزوار اجرا شد. نتایج نشان داد که با افزایش میانگین دمای گرده افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیکی مشخص شد که حرکت مجدد ماده خشک نیز کاهش یافت. این کاهش با توجه به معادله 1397- Y = - 6 . 848x2 + 226 . 3x و =R2) ( 0 . 58 از روند معادله درجه 2 پیروی کرد. رابطه تعداد دانه در متر مربع با حرکت مجدد ماده خشک از ساقه بصورت خطی بود و نشان دهنده تاثیر مثبت تعداد و حجم مخزن بر تولید منبع و افزایش حرکت مجدد ماده خشک است. درصد حرکت مجدد هم با افزایش تعداد دانه در متر مربع افزایش یافت ولی از حدود 20000 دانه در متر مربع به بعد روند نزولی داشت. با تولید دانه بیشتر از 20000، در نتیجه مواد قبل از گرده افشانی صرف تولید آغازی های تولید دانه شده لذا ماده خشک کمتری ذخیره شده و در زمان پر شدن دانه به نسبت ذخیره کمتری موجود بوده تا از طریق حرکت مجدد به دانه انتقال یابد. دمای قبل از گرده افشانی از یک طرف آغازیهای تعداد دانه را کاهش داد و از طرفی تولید ماده خشک در این دوره کم شد بنابراین از این طریق می تواند بر روابط منبع و مخزن موثر باشد.

آغازی، دما، دوره پر شدن دانه، رسیدگی فیزیولوژیکی، گرده افشانی.