تحلیل و ارزیابی عوامل موثر بر استفاده از سیستم های حمل و نقل همگانی با استفاده از مدل پرابیت (مطالعه موردی: متروی تهران)

ترکیب و شکل گیری مناطق شهری نتیجه رابطه بین کاربری های زمین و سیستم های حمل و نقل است. همانگونه که تغییرات در کاربری های زمین بر ویژگی های سیستم های حمل و نقل تاثیر می گذارد، تغییرات در نحوه قرار گیری سیستم های حمل و نقل نیز بر محلات مسکونی و فعالیت های اقتصادی تاثیر گذار است. در این راستا، با اعمال تغییرات در کاربری زمین، می توان تقاضای سفر را از حالت سفرهای شخصی به سیستم های حمل و نقل همگانی سوق داد. در تحقیقات انجام شده تا کنون، بسیاری از مدل های مفهومی برای توصیف ارتباط کامل بین کاربری های زمین و رفتار سفر ارائه شده است. علاوه بر آن، مطالعه تقاضای سفر نشان دهنده تنوع عوامل موثر و متغیرهای تاثیر گذار است. در این مقاله هدف بررسی تاثیر متغیرهای موثر بر استفاده از حمل و نقل همگانی است و یک مدل پر ابیت برای ارزیابی نحوه استفاده از حمل و نقل همگانی بر اساس متغیرهای مربوط به ویژگی های اجتماعی اقتصادی شامل جمعیت، ویژگیهای منطقه ای، قابلیت دسترسی و سیستم حمل و نقل ساخته شده و برای مورد مطالعه شبکه متروی تهران و پیاده سازی گردید. نتایج نشان دهنده تاثیر شدید ویژگی های متغیرهای جمعیتی و کاربری زمین در سفرهای روزانه با استفاده از سیستم مترو است. در خصوص ویژگی های اجتماعی - اقتصادی تعداد زنان نسبت به کل جمعیت، تاثیر گذارترین متغیر در تغییر شیوه حمل و نقل از خودروی شخصی به حمل و نقل همگانی می باشد و متغیرهای میزان شاغلین و سرانه مالکیت خودرو تاثیر گذار نیستند. همچنین وقتی در یک منطقه کاربری زمین عمدتا مسکونی باشد، و فعالیتهای خدماتی در مقایسه با سایر فعالیتهای اقتصادی، برتری نسبی داشته باشد، میزان استفاده از حمل و نقل همگانی افزایش می یابد و در خصوص عامل قابلیت دسترسی که میزان دسترسی مناسب از شبکه خیابانی را در سه سطح مورد بررسی قرار می دهد، مشخص می گردد بهبود سطح دسترسی در میزان استفاده از مترو تاثیر مثبت دارد.

Keywords:

سیستم حمل و نقل همگانی , کاربری زمین , مدل پرابیت , مترو