جایگاه و نقش هندسه در معماری سنتی

هندسه یکی از بنیانهای هنر و معماری سنتی ایران است که در سراسر آثار فاخر به جای مانده از گذشته، میتوان نمودهایی از آن را مشاهده کرد. در معماری سنتی ایران هندسه یکی از نکات اساسی است که معماران همواره آن را رعایت نموده اند و آثار خود را به واسطه بهرهگیری از هندسه ماندگار و ممتاز نموده اند. دوران بهره گیری معماران از هندسه بسیار گسترده میباشد از دوران ماقبل اسلام اغاز گردیده در دوران پس از اسلام به کمال رسیده است. پژوهشهای متعددی در خصوص روشهای استفاده از ابزار کارامد فن معماری به انجام رسیده است. در تمامی این مطالعات فرض بر این بوده است که معماران گذشته از ترسیمات هندسی پایهای، برای شکل دادن به اثر و یا برای به دست آوردن و تنظیم تناسبات بنا سود میبرند. ساده ترین مثال آن استفاده از روشهای هندسی ساده برای ترسیم چهار طاقها و گنبدهاست. هدف از این مقاله شناخت دقیق اصول هندسی موجود در معماری سنتی و ریشه های فکری آن است. به عبارت دیگر، سوال اصلی پژوهش این است که اصول هندسی به کار رفته در معماری سنتی کدامند و تجلی این اصول در چهار طاق و گنبد به عنوان نمادی از معماری سنتی چگونه است دستاوردهای پژوهش نشاندهنده آن هستند که هندسه در معماری سنتی کاربرد گستردهای دارد و گنبدها، از الگوهایی که از ترکیب شکلهای مربع و دایره شکل میگرفت، ایجاد میشد. حس این ترکیببندی در پلانهای افقی و عمودی گنبدخانه ها به کرات دیده میشود.

Keywords:

چهار طاق , گنبد , معماری سنتی , هندسه