بنیامین توفیقی - ارشد برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شبنم قلمی - مدرس گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

یکی از چالش های اساسی فراروی برنامه ریزی شهری در اواخر قرن بیستم ، رشد پیوسته میزان ترافیک بوده که دستیابی به توسعه شهری پایدار را تحت تاثیر قرارداده است .در نظام های شهری، شبکه معابر و سیستم های حمل و نقل درون شهری تاثیرات مختلفی برتوسعه شهرها و اراضی می گذارندالگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حمل و نقل عمومی استوار است. امروزه این رویکرد در بسیاری از شهرها، در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی با محوریت مترو نمونه ای مناسب از چنین توسعه ای است .با وجود پتانسیل های چنین توسعه ای و امکان بهره مندی از مزایای آن، شهر تهران نتوانسته است از مسیرهای حمل و نقل عمومی مانند مترو و حمل و نقل سریع اتوبوس و یا تاکسی در جهت نیل به چنین رویکردی در توسعه استفاده کند .بدین ترتیب وجود مترو در محلات شهری تهران نه تنها در ایجاد محلات جذاب، انسان محور و مبتنی بر رویکرد توسعه پایدار موثر نبوده، بلکه مشکلات ترافیکی و اجتماعی فراوانی را نیز بر محلات بلافصل آن تحمیل کرده است.در این مطالعه هدف برر سی مفهوم و ویژگی ها و مزایای تو سعه مبتنی بر جمل و نقل عمومی و تاثیرش بر پایداری شهری ا ست و در عین حال تاثیر وجود ایستگاه مترو از این دیدگاه ا ست که به و سیله پیمایش میدانی و تحلیل روابط همب ستگی در دو نمونه ای ستگاه مترو صادقیه و آزادی ا ست نتیجه این تحقیق ، حاکی از آن ا ست که مسیرهای حمل و نقل عمومی در شهر تهران، ویژگی های تو سعه بر پایه حمل و نقل عمومی را دارا نبوده و در عین حال بع ضا در ت ضاد با مفهوم محله قرار دارد .به علاوه ویژگی های مجتمع های ایستگاهی را ندارد. و در شرایط کنونی پتانسیل این فضاها برای ایجاد مرکز محله بسیار نامناسب ارزیابی می شود.

حمل و نقل عمومی ، کاربری شهری، توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی (TOD) ، توسعه پایدار شهری