مهسا هاشمی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه تهران
مصطفی نوروزی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس

تحقق اهداف توسعه جوامع، همانطور که به اتخاذ رویکردهای مناسب توسعه اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی متکی است، نیازمند استفاده از رویکردی سازگار و موثر در فرآیند برنامه ریزی توسعه (تهیه و اجرای طرح های توسعه نیز است. در ابتدا با نگاهی کلی به نظریه های مطرح در حوزه برنامه ریزی شهری نحوه نگرش و شیوه عمل هر یک از آنها در مورد مباحث اجتماعی به تصویر کشیده می شود. این نظریه ها به عنوان زمینه و مقدمه ای برای طرح نظریه برنامه ریزی ارتباطی مورد توجه و بررسی قرار گرفته اند. در ادامه مفهوم کنش ارتباطی به عنوان یکی از زمینه های فکری اثرگذار در نظریه برنامه ریزی ارتباطی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این مطالعه خاطر نشان می سازد، تاکنون دو رویکرد عقلایی گرایی و ارتباطی درباره چارچوب و فرآیند برنامه ریزی توسعه مطرح بوده اند که در نظام برنامه ریزی ایران استفاده از رویکرد عقلایی گرایی در فرآیند مذکور غلبه داشته و رویکرد ارتباطی که از اواخر قرن بیستم در ادبیات برنامه ریزی جهان مورد توجه قرار گرفته، کاربرد چندانی پیدا نکرده است. نتایج بررسی های پیشین نشان می دهد که رویکرد عقلایی گرایی به دلیل تخصص محوری و خصیصه غیرمشارکتی با ناکامی ها و ضعف های زیادی روبرو بوده؛ در شرایط کنونی اتخاذ رویکرد ارتباطی از ضرورت های مهم فرآیند برنامه ریزی توسعه شهری در کشور محسوب میشود.

نظریه برنامه ریزی، رویکرد ارتباطی، برنامه ریزی ارتباطی، برنامه ریزی شهری