حلیمه حسن پور - پژوهشگاه هوافضا، گروه فیزیولوژی هوافضایی
فاطمه موسوی - استادیار، پژوهشگاه هوالفضا، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

کشت گیاهان در فضا، نقش مهمی در سیستم پشتیبان حیات برای تولید غذا و اکسیژن، کاهش دی اکسید کربن و دفع آب های زائد دارد. همچنین، گیاهان در فضا می توانند اثرات مثبت روانی برای فضانوردان داشته باشند. فضا دارای شرایط منحصر به فردی برای مطالعات زیستی است. نمونه های زیستی در فضا با تنش های گوناگونی از جمله بی وزنی، تشعشعات، ارتعاشات، میدان های مغناطیسی و میکرو ارگانیسم ها مواجه اند. برررسی اثر این تنش ها بر موجودات زنده برای ماموریت های طولانی مدت انسان به فضا، پیشرفت تکنولوژی و علوم از اهمیت به سزایی برخوردار است. برای ارسال نمونه های زیستی گیاهی به فضا نیاز به طراحی و ساخت تجهیزات رشد گیاهی است. این سیستم ها در ابتدای مطالعات فضایی طراحی و ساختار ساده ای داشتند و سپس در طی پروازهای متمادی پیشرفته تر شدند. بررسی این سیستم ها از نظر شکل ظاهری، سیستم نوری، گردش غذایی، سیستم تهویه و دما از اهمیت به سزایی برخوردارند. این مقاله سیستم های کشت گیاهی به کار گرفته شده در ایستگاه های فضایی سالیوت، میر، شاتل های فضایی و ایستگاه های فضایی بین المللی را مورد بررسی قرار می دهد.

سیستم های کشت گیاه, ایستگاه بین المللی فضایی, شاتل فضایی