کورش عطاریان - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول دزفول ایران
امیرحسین خرم آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول ایران

با ورود مسلمانان به ایران اولین بناهایی که توسط آنها در شهرهای ایران ساخته شد مساجد بودند. در قرن اول هجری بنای مساجد بسیار ساده بود و با برپا کردن دیوارهایی فضایی برای نمازگزاران فراهم آوردند ولی بعد از مدت زمانی مناره محراب و منبر به عنوان سه عنصر شاخص در مساجد بوجود آمد. مسجد ها در ابتدا با صورت شبستانی و پس از مدتی به تک ایوانی و دو ایرانی و چهار ایوانی که مهم ترین الگو معماری ایرانی میباشد دست یافتند. با توجه به اینکه اهمیت مساجد در شهرها به حدی بود که اگر شهری فاقد مسجد جامع بود از اهمیت شهری محروم بود و اینگونه مساجد از نظر هویت شهری و سیاسی جز زیباترین و باشکوه ترین ساختمانهای شهر بودند. بنابر این شرایط اقلیمی نمی توانست مانند سایر ساختمان ها به طور اساسی در شکل گیری و نحوه ی چیدمان آن دخالت داشته باشد. روش تحقیق در این مقاله با مراجعه به منابع کتابخانه ای و با روش تحلیلی- تاریخی به تاثیر اقلیم بر مساجد پرداخته می شود. هدف اصلی این مقاله معرفی معماری منطبق با چهار اقلیم ایران و نیز تاثیر معماری بومی منطقه بر مساجد با توجه به آنکه مساجد نسبت به دیگر ابنیه ایران کمترین تاثیر را از اقلیم داشته اند می باشد. حال در این مقاله به این موضوع می پردازیم که با توجه به مطالب بالا و عناصری مانند ایوان و حیاط و ... که تشکیل دهنده ی یک مسجد می باشند آیا با توجه به مسائل اقلیمی ساخته شده اند ابعاد ایوانهای مساجد سواحل خلیج فارس با اقلیم سرد و کوهستانی تفاوتی دارند به هر حال تامین سطح اسایش انسان در هر بنایی امری ضروری می باشد.

مسجد، اقلیم، معماری سنتی، تاثیرات اقلیمی