فخرالدین نیداد - کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول، ایران
سیدنادر پورموسوی - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول، ایران
بهزاد وثیق - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول، ایران

در اثر تحولات شهری در قرن اخیر بافت تاریخی شهرها دچار تغییرات عمده ای شده است به گونه ای که ساختار جدید شهر و خیابان کشی های اخیر برای رسیدن به طرحی نو و مطابق با دنیای امروز، پیوند خود را با ساختار بافت قدیم بر هم زده است که این امر موجب ضعیف شدن بعد اجتماعی ارتباطات میان محلات جدید و قدیم و همچنین ناکارامد شدن قسمتهایی از بافت کهن شده است. محله صبیون یکی از محله های جنوبی در بافت تاریخی شهر دزفول می باشد که دارای بافتی منسجم و در هم تنیده با عناصر شاخص مذهبی و اجتماعی است. بر اساس مشاهدات، گفتگو و مصاحبه های شفاهی صورت گرفته در محله، طی چند سال اخیر بیشتر اهالی اصیل محله مهاجرت کرده اند که از عمده دلایل آن می توان به ضعف در زیرساخت ها و فرسودگی نسبی کالبدی و عملکردی در محله اشاره کرد. بر اساس ضرورت موضوع پژوهش حاضر با رویکرد توسعه ای-کاربردی به بررسی موضوع در شهر دزفول اقدام نموده است. از نظر روش شناسی به صورت ترکیبی از روشهای توصیفی- تحلیلی میدانی - کتابخانه ای می باشد. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS EXCEL GRAFER Mini Tab و ARC GIS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است که میان مولفه های سرمایه اجتماعی و کیفیت های محیطی-کالبدی رابطه رفت و برگشتی وجود دارد؛ با بهبود کیفیت های محیطی - کالبدی، حضور در فضاهای همگانی افزایش می یابد، با افزایش حضور در فضاهای همگانی، تعاملات اجتماعی و به تبع آن اعتماد بین افراد افزایش می یابد که موجب تقویت سرمایه اجتماعی میشود. با استفاده از مولفه های سرمایه اجتماعی اعتماد، مشارکت و شبکه های اجتماعی) می توان در راستای ارتقای کیفیت های محیطی - کالبدی اقدام نمود و به بازآفرینی شهری دست یافت.

کالبد، سرمایه اجتماعی، بافت فرسوده، دزفول.