سمیه ابراهیم نیا - گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
اسماعیل سیفی - گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
خدایار همتی - گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
حسین فریدونی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران

با توجه به اهمیت شناسایی ژنوتیپ های بومی و انتخاب ارقام مناسب در گسترش موفق سطح زیر کشت درختان زیتون، بررسی حاضر جهت ارزیابی ژنوتیپ های روغنی و کنسروی برگزیده و سازگار با شرایط اقلیمی گرگان انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بر روی 24 ژنوتیپ در مجموعه هاشم آباد در استان گلستان انجام شد. شاخص رسیدگی میوه با روش پیشنهادی شورای بین المللی روغن زیتون و درصد روغن به وسیله سوکسله اندازه گیری شدند. برای بررسی کیفیت از روغن حاصل از سانتریفیوژ استفاده گردید. شش ژنوتیپ برتر بر اساس بیش ترین درصد روغن انتخاب و از نظر خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن و درصد اسیدهای چرب مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش ترین و کم ترین وزن میوه به ترتیب در ژنوتیپ های I7 و E6 مشاهده شد. بالاترین درصد گوشت میوه مربوط به ژنوتیپ I7 بود. ژنوتیپ های E11 و D5 به ترتیب بیش ترین درصد روغن در ماده خشک و تر را تولید کردند. کم ترین اسیدیته مربوط به ژنوتیپ B7 و کم ترین پراکسید مربوط به ژنوتیپ E11 بود. ژنوتیپ F1 و بعد از آن E11 دارای بالاترین میزان ترکیبات فنلی روغن بودند. ژنوتیپ A10  دارای بالاترین میزان کلروفیل و کاروتنوئیدها، ژنوتیپ F9 دارای کم ترین شاخص K232 و K270  و بعد از آن ژنوتیپ A10 کم ترین شاخص K270 را نشان داد. بالاترین میزان اسید اولئیک و پایین ترین اسید لینولئیک مربوط به ژنوتیپ A10 و ژنوتیپ B7 دارای کم ترین میزان اسید پالمتیک بود. با توجه به وزن میوه، درصد گوشت و کروی بودن میوه، هشت ژنوتیپ کنسروی برای مطالعات بیش تر انتخاب شدند. از میان ژنوتیپ های برگزیده کنسروی ژنوتیپ I7 بالاترین میزان فلاونوئیدها، بالاترین میزان ترکیبات فنلی، بیش ترین میزان آنتی اکسیدان ها و بیش ترین میزان آنتوسیانین را دارا بود. طبق بررسی های حاصل، بهترین ژنوتیپ های روغنی A10 وE11 ، بهترین ژنوتیپ کنسروی I7 و بهترین ژنوتیپ های دومنظوره F10 و B7 تعیین شدند.

آنتی اکسیدان ها, اسید اولئیک, اسید چرب, خصوصیات فیزیکوشیمیایی, روغن زیتون