لیلا فهمیده - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
لیلا جانی پور - روه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
بهمن فاضل نسب - پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران

در این تحقیق به منظور، تعیین رابطه خویشاوندی و فاصله ژنتیکی بین جمعیت های زیره­ی سیاه از نشانگرهای RAPD و ISSR استفاده شد. با استفاده از نشانگر RAPD در مجموع 126 آلل تکثیر شد که آغازگر TIBMBC08 و TIBMBA02 با 7 آلل کمترین تعداد و آغازگر  TIBMBC05با 22 آلل بیشترین تعداد داشتند. در نشانگر ISSR در مجموع 79 الل شناسایی که آغازگر UBC112 با 1 الل کمترین تعداد و آغازگر UBC809 با 15 آلل بیشترین تعداد داشتند. در نشانگر RAPD، بیشترین میزان شاخص چند شکلی با میزان 94/0 مربوط به آغازگر  TIBMBC05و کمترین میزان شاخص چندشکلی با میزان 8/0 مربوط به آغازگر TIBMBA02 و میزان شاخص تنوع شانن (57/0) و شاخص تنوع نی (38/0) مشاهده گردید. همچنین در نشانگر ISSR، بیشترین میزان شاخص چندشکلی با میزان 92/0 مربوط به آغازگرهای UBC809 و کمترین میزان شاخص چندشکلی مربوط به آغازگر  UBC112با میزان صفر و میزان شاخص تنوع شانن (57/0) و شاخص تنوع نی (39/0) مشاهده گردید. بر اساس اطلاعات RAPD و ISSR به صورت توام بیشترین میزان تشابه مربوط به زیره­ی سیاه کرمان و زیره­ی سیاه جندق (48/0) و کمترین میزان تشابه مربوط به ژنوتیپ­های زیره­ی سیاه کرمان و زیره­ی سیاه نیشابور (115/0) با میانگین 315/0 می­باشد. تجزیه خوشه ای جمعیت های زیره­ی سیاه را بر اساس اطلاعات توام هر دو نشانگر RAPD و ISSR در سه گروه مختلف که تا حدودی با موقعیت جغرافیایی آنها مطابفت داشت، طبقه بندی و از همدیگر تفکیک نمود.  

تنوع ژنتیکی, تجزیه خوشه ای, زیره سیاه, شاخص چندشکلی, نشانگر RAPD و ISSR