فاطمه کلاته سیفری - دانشجوی دکتری، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
حامد اهری - استادیار ،دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

ژلاتین ماده پروتئینی با ارزش افزوده است که از ضایعات شیلات با روش های شیمیایی متداول و معمول به دست می آید. با توجه به ضایعات فراوان ماهیان و تولید ژلاتین از آن هزینه ها ی زیادی در بر ندارد و ژلاتین حاصله، کاربرد فراوان در صنایع غذایی، دارویی و صنعتی دارد، به نظر می رسد استخراج ژلاتین از ضایعات ماهیان انتخاب شده بازده اقتصادی دارد و مقرون به صرفه باشد. ژلاتین یکی از پر مصرف ترین مواد پروتئینی کلوئیدی در صنایع غذایی، دارویی، پزشکی و نظامی است که در چهار درجه متفاوت خوراکی، صنعتی، فوتوگرافی و دارویی تولید می شود. در صنایع غذایی در تهیه مارمالادها، ژله ها، شیرینی ها، بستنی ها و غیره بکار میرود که به آسانی در بدن جذب شده و به هضم سایر مواد غذایی از طریق تشکیل امولسیون با چربی ها و پروتئینها کمک می نماید. همچنین ژلاتین به عنوان یک عامل شفاف کننده در نوشیدنیها و آبمیوه ها بکار میرود. بعلاوه ژلاتین در کاهش کربوهیدرات در غذاهای فرموله شده برای بیماران دیابتی شرکت دارد. در صنایع داروسازی و پزشکی بعنوان ماتریس القاءکننده ها، در داروهای قابل تزریق برای تحویل میکروکپسولها و نیز در تزریقهای وریدی بکار میرود. گزارشاتی وجود دارد مبنی بر ضعیف کردن واکسنهای ویروسی برای ایمنسازی در برابر سرخک، گوشک، سرخجه، ورم مغز ژاپنی، هاری، دیفتری و سم کزاز که ژلاتین بعنوان پایدار کننده عمل میکند. در انعقاد خون، جانشینی برای سرم خون، پوشاننده لایه داخلی معده و روده و در تهیه محی کشت باکتریها استفاده می شود. ژلاتین امولسیونی از نمکهای نقره میسازد که در مقابل نور حساس می باشد و بنابراین نقش مهمی در توسعه سریع صنعت سینما و صنایع فوتوگرافی ایفا کرده است. ژلاتین در صنایع دیگر مانند نساجی، تهیه چسب ، کبریت سازی، مرکب چاپ، کاغذ پلی کپی، کارتن سازی و در ساخت فیلتر لامپهای جیوه ای و همچنین به عنوان شفاف کننده اجسام نیز به کار می رود. هدف از این تحقیق مروری برتهیه، تولید و کاربرد ژلاتین از ضایعات آبزیان برای استفاده بهینه، ارزان و اقتصادی از ضایعات شیلات است

ژلاتین، اقتصادی، کاربرد، ماهیان