اعظم جوادی - گروه زیست شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

بنزودیازپین ها از جمله پرکاربردترین داروها در درمان کوتاه مدت بی خوابی هستند. مصرف طولانی مدت بنزودیازپین ها اثرات ناخواسته زیادی را به دنبال دارد. مطالعات اخیر ارتباط بین مصرف بنزودیازپین ها و افزایش خطر بروز بیماری آلزایمر را پیشنهاد کرده اند.آلاله گیاهی متعلق به تیره نعناع است که بخشهای هوایی آن به عنوان ادویه و همچنین در طب سنتی به عنوان آرام بخش و ضد ا سپاسم استفاده می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثرات خواب آور اسانس گیاه مرزنجوش در مقایسه با دیازپام می باشد. از سوی دیگر با توجه به وابسته به دوز بودن اثرات جانبی ناخواسته بنزودیازپین ها، اثر سینرژیستی اسانس گیاه با دیازپام بر فرایند خواب مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه امکان واکنش اسانس گیاه مرزنجوش با گیرنده بنزودیازپین GABA A بررسی می شود حیوانات به صورت تصادفی در 10 گروه 5 تایی قرار گرفتند. گروه اول دریافت فقط تپوپنتال سدیم با دوز mg/kg40، گروه دوم دریافت اسانس گیاه آلاله با دوز l/rat25+ تیوپنتال سدیم با دوز mg/kg40، گروه سوم دیازپام با دوز mg/kg3، گروه چهارم آلاله با دوز l25 و دیازپام با دوز 3، گروه پنجم گروه آلاله با دوز 25 و دیازپام با دوز mg/kg3 و تیوپنتال با دوز mg/kg40، گروه ششم آلاله با دوز l25 گروه هفتم دیازپام + mg/kg3 تیوپنتال سدیم mg/kg40، گروه هشتم گروه آلاله با دوز l 25 و فلومازنیل با دوز mg.kg0,2 و تیوپنتال با دوز mg/kg40، گروه نهم گروه آلاله با دوز l 25 و فلومازنیل با دوز + mg/kg1 تیوپنتال سدیم mg/kg40 و گروه دهم آلاله با دوز + 40 تیوپنتال با دوز .40 ابتدا اسانس با دوزهای l/rat25 و 40 به صورت داخل صفاقی به موش تزریق شد. پس از گذشت 30 دقیقه از تزریق اسانس، تیوپنتال سدیم به صورت داخل صفاقی تزریق گردید و افزایش زمان خواب ایجاد شده ثبت گردید. . نتایج نشان داد که اسانس در هر دو غلظت واجد اثرات خواب آوری است اما تنها دوز 40 اسانس اختالف معنی داری را با گروه کنترل تزریق فقط تیوپنتال سدیم نشان می دهد. از دیازپام با غلظت mg/kg3 به عنوان شاهد مثبت استفاده گردید. قدرت اثر خواب آوری اسانس و دیازپام بیشتر از دیازپام به تنهایی می باشد که این موضوع عمل سینرژیستی این دو ماده را نشان می دهد. تزریق فلومازنیل 5 دقیقه قبل از تزریق اسانس آلاله دوره خواب القا شده توسط ا سانس را به طور معنی دار کاهش نمی دهد.