مرجان محسن زاده - کارشناسی ارشد، کارشناسی ارشد معماری، معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز

یکی از اساسی ترین چالش های معماری در این روزگار، دستیابی به کیفیت فضایی در طراحی محیط است که، ارتباط مستقیم با برقراری ارتباط منسجم با مخاطب دارد. در این ارتباط، برای ارتقای کیفیت فضایی، درک ماهیت محیط و رفتار انسان در رابطه با محیط الزامی است. برای تقویت برقراری این ارتباط معماری محتوا محور پیشنهاد شده است. بنابراین طبق هدف پژوهش، نگارنده بر آن است تا در ارتباط بین انسان به عنوان مخاطب فضا و معماری، که نظام تشکیل دهنده فضا است، جایگاه محتوا را مشخص نماید. در ادامه با یافتن نحوه ارتباط و تاثیر گذاری متقابل محیط و انسان بر یکدیگر و چگونگی کارکرد بهینه آن ها به راهکارهای تحقق ارتقای معماری و شهرسازی از منظر کیفیت دست یابد. فرآیند ارتباط محتوا محور میان انسان و محیط پیرامونش، مقوله ای کیفی است. بنابراین پژوهش حاضر در این خصوص به گردآورى، تحلیل و یکپارچه سازى یافته ها پرداخته شده است. در بخش نظری به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، با توجه به موضوع پژوهش، از منابع اینترنتی و مطالعات کتابخانه ای و اسنادی پرداخته شده است. در این راستا، مجموعه ای از روابط ساختار مکان و دیالکتیک درون و برون در سلسله مراتبی هفت گانه از تجربه حضور فرد در مکان و تجربه محتوا محور بررسی شد. بنابراین شناختی جامع از مفهوم محیط، و توانایی بهره گیری از حواس پنجگانه در مواجهه با آن حاصل شد. در نهایت عوامل موثر بر میزان تحقق کیفیت فضایی از منظر توسعه محتوا در آثار معماران مورد کاوش قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که در صورتی که انسان، بتواند با محیط ارتباط موثر برقرار کند، به کشف قوانین حاکم بر جریان های طبیعی و انسانی میان پدیده ها می پردازد. بنابراین با درک محتوای محیط، فضا را دارای کیفیت قلمداد می کند. در این صورت است که بر اساس ساختار محیط و کیفیت فضایی ایجاد شده می توان تجربه محتوا محور از محیط داشت و به توسعه محتوا پرداخت.

کیفیت فضایی، معماری محتوا محور، توسعه محتوا، ساختار محیط، ارتباط منسجم با مخاطب