مهدی ساشورپور - استادیار، دکترای تخصصی شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
نیلوفر قیامی حور - کارشناسی ارشد طراحی شهری، گروه شهرسازی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

زندگی مدرن، انسان را به فراموش کردن معنای وجودی و کیستی خود واداشته که حاصل آن، از دست رفتن حس مکان افراد در جهان پیرامون خود میباشد. امروزه آپارتمانها و برج های مسکونی در کلان شهرها، با هدف توسعه مسکن و به عنوان راه حلی برای مشکل تامین مسکن به کار گرفته شده اند. در همین راستا، مسئله تراکم بسیار زیاد این مجموعه ها، همواره ذهن اندیشمندان، معماران و شهرسازان را به خود مشغول نموده است. تراکمی که هم زمان محیط و ساکنان آن را با مشکلاتی از جمله گرد هم آمدن اقشار و فرهنگ های مختلف به دور یکدیگر و تناقضات رفتاری و هنجاری آنها و نهایتا نارسایی های حاصل از این تناقضات در زندگی روزمره و روابط اجتماعی و حس مکان آنها، تحت تاثیر قرار داده است. با تبدیل خانه های گذشته به برج های امروزی و به دنبال آن تحول ویژگی های کالبدی، عملکردی و فضایی محیط های مسکونی و از طرفی تراکم بالای جمعیت و عدم توجه مناسب به سرانه ها به دلیل مسائل و صرفه اقتصادی، برخلاف ادوار گذشته به موضوع روابط بین افراد به صورت جدی توجه نمی شود. روابط اجتماعی افراد به عنوان یکی از بنیادی ترین نیاز های زندگی روزانه باید درسطح قابل قبولی قرار داشته باشد. در این میان ساختمان های بلند باتوجه به اینکه انتقادات شدیدی به آن وارد شده است ولی همچنان توانسته حضور خود را در شهرها حفظ کند، شاید بیش از هر بنای دیگری نیازمند این توجه و دقت می باشند. در همین راستا با استفاده از ابزار پرسشنامه به بررسی دقیق تری از این موضوع پرداخته شده است. اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه ها، با استفاده از نرم افزار Spss تحلیل گشته است. در ادامه برای بررسی پایایی از روش آلفای کرونباخ، برای تعیین نرمال یا عدم نرمال بودن داده از آزمون کلوموگراف اسمیرنف و آزمون تی با دو نمونه مستقل استفاده شده است. نهایتا با تکیه بر نتایج به دست آمده از تحلیل پرسشنامه مشخص گردید: میزان حس مکان و روابط اجتماعی در ساختمان های بلند به نسبت ساختمان های کوتاه مرتبه کمتر می باشد. در این میان فاکتور روابط اجتماعی نیز از عوامل موثر در حس مکان ایجاد شده در محیط مذکور می باشد.

حس مکان، روابط اجتماعی، ساختمان بلندمرتبه ، منطقه 22 شهرداری تهران