شناسایی و بررسی عوامل موثر بر شکل گیری فساد اداری از دیدگاه مدیریت منابع انسانی (مطالعه موردی: تعدادی از سازمانهای اداری تهران)

فساد اداری از جمله پدیده های سازمانی است که روند توسعه کشورها را به طور چشمگیری با چالش مواجه ساخته و موجب شکلگیری مشکلات و بحرانهای اساسی در سراسر جامعه شده است. پدیده شوم فساد اداری از دیرباز، جوامع و سازمانهای آن را تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش سعی شده عوامل موثر در شکلگیری و گسترش فساد اداری برای مقابله با این پدیده از دیدگاه مدیریت منابع انسانی مورد بررسی علمی قرار گیرد. چارچوب نظری این پژوهش بر اساس دیدگاه اندیشمندانی نظیر سلزنیک در رابطه با تعهد سازمانی؛ مرتون در مورد رضایت شغلی، تیلور و شوارتز در ارتباط با تمکن مالی، و بارنارد در باره توانمندیهای مدیریتی تدوین گردیده است. پزوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و از نظر متدولوژی در شاخه مطالعات پیمایشی قرار می گیرد. به طور کلی در این تحقیق رابطه تعهد سازمانی، توانمندیهای مدیریتی، تمکن مالی، و رضایت شغلی با فساد اداری در 15 مورد از دستگاه های اداری شهر تهران با حجم نمونه 350 نفر بررسی گردید. برای تعیین میزان حجم نمونه برای سازمانها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، و برای انتخاب کارکنان اداری در داخل هر سازمان، از نمونه گیری تصادفی سیستماتیک استفاده شد. برای تحلیل داده ها از تکنیکهای آماری تحلیل واریانس، تی تست، ضریب همبستگی پیرسون و برای آزمون مدل نظری تحقیق، از نرم افزار لیزرل و تکنیک رگرسیون استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان داد که میانگین تجربی میزان فساد اداری در سازمانهای مورد مطالعه از میانگین انتظاری آن بالاتر است و میزان فساد بر حسب تحصیلات نیروی انسانی و تاهل آنها متفاوت است. همچنین طبق یافته ها، بین میزان فساد و سابقه شغلی رابطهای وجود ندارد . نتایج برآورد مدل رگرسیونی نشان می دهد که مهمترین متغیرهای تاثیرگذار بر فساد اداری، ابتدا تعهد سازمانی و سپس تمکن مالی کارکنان است و بین رضایت شغلی با فساد اداری رابطه معکوس وجود دارد. یافته های این پژوهش به مدیران و برنامه ریزان حوزه مدیریت منابع انسانی کمک میکند بتوانند با اجرای سیستم های ارزیابی عملکرد و پرداخت و پاداش مناسب،میزان فساد اداری در سازمانها را تا حد ممکن کاهش دهند.

Keywords:

فساد اداری , منابع انسانی , تعهد , توانمندی , رضایت شغلی , توان مالی.