کیومرث شهبازی - دانشگاه ارومیه
حسن خداویسی - دانشگاه ارومیه
ابراهیم رضایی - پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان سمت
جلال گنجی - پردیس دانشگاهی ارومیه

 بسیاری از کشورهای توسعه یافته در بدو فرایند توسعه خود همواره از سیاست ­های تشویقی در حوزه مالیاتی برای توازن توسعه منطقه ­ای استفاده نمودند. از جمله این مشوق ­ها تخفیف و معافیت­ مالیاتی در مناطق کمتر توسعه یافته و صنایع خاص مانند کشاورزی و محصولات معدنی است. تاثیر این سیاست بر اقتصاد منطقه­ ای، موضوع این مطالعه است. با معرفی متغیرهایی مانند نرخ متوسط مالیاتی در سطح استان­ ها به عنوان شاخص مشوق­ های مالیاتی شرکت­های تجاری و شوک بارتیک به عنوان شاخص تقاضای نیروی کار، به بررسی نقش سیاست­ مشوق ­های مالیاتی اعم از تخفیفات و معافیت­ ها بر متغیرهای کلان اقتصاد استانی مانند رشد تشکیلات شرکتی، دستمزد سرانه، نرخ اجاره مسکن و نرخ بیکاری در قالب چهار مدل و در دوره 1381 تا 1395 با استفاده از مدل داده ­های پنل پرداخته شد. طبق نتایج، اعطای مشوق­ های مالیاتی در قالب کاهش نرخ مالیات متوسط در سطح استانی، تاثیر مثبت اما بسیار ناچیزی بر افزایش رشد تشکیلات شرکتی و دستمزد سرانه  نیروی کار داشته و بر نرخ اجاره مسکن  و نرخ بیکاری تاثیر بی ­معنی دارد. این امر نشان می ­دهد که سیاست تشویق مالیاتی نتوانسته است به اهدافی نظیر کاهش محرومیت و بهبود شرایط اقتصادی استان ­ها دست یابد. به بیان دیگر، اعمال سیاست­ های تشویقی در حوزه مالیاتی نتوانسته است انگیزه­ های لازم جهت جذب سرمایه­ گذاری و مجاب کردن سرمایه­ گذاران برای تحرک بنگاه­ های خود به مناطق دارای نرخ مالیات کمتر را فراهم آورد. پیشنهاد می شود که دولت با اصلاح قوانین مالیاتی خود و کاهش مشوق­های مالیاتی، منابع آزاد شده از این بخش را صرف ایجاد انگیزه ­های تولید در مناطق محروم نماید. 

مشوق های مالیاتی, نرخ متوسط مالیاتی, شوک بارتیک, رشد تشکیلات شرکتی