محمد علی شفیعا - دانشیار، دانشگاه علم و صنعت ایران
محمد رحیمی مقدم - دانشجوی دکتری، دانشگاه علم و صنعت ایران
کامبیز بدیع - استادیار، پژوهشگاه ارتباطاتا و فناوری اطلاعات

هدف این مقاله ارائه چارچوبی برای آینده نگاری با تمرکز بر نقش رویکردهای شناختی و ترکیب آن با مفهوم نقشه شناختی فازی است. چارچوب پیشنهادی از سه مرحله پیش آینده نگاری، اصلی و پساآینده نگاری تشکیل می شود. در مرحله اصلی آینده نگاری، به منظور تعیین آینده مطلوب، تمرکز محوری بر نقش تصور و شهود در ترسیم آینده در ذهن خبرگان، به تصویر کشیدن تصورات خبرگان در قالب یک نقشه شناختی فازی اجتماعی متاثر از متغیرهای دور و نزدیک از بافت های داخلی و خارجی مرتبط با موضوع است. از نقاط قوت این چارچوب می توان به نمایش سیر تکاملی شناخت خبرگان از موضوع آینده، از جمع آوری داده ها تا به تصویر کشیدن نقشه ها و تحلیل و تجمیع آن­ها، به منظور دستیابی به دانش و فهم درباره آینده و شکل گیری خرد درباره موضوع آینده اشاره نمود. این مهم با شناسایی آینده های محتمل و تعیین آینده مطلوب در مرحله اصلی آینده نگاری چارچوب پیشنهادی، محقق می شود. به علاوه استفاده از نقشه شناختی، نقش متغیرها و توالی آن­ها در آینده مطلوب را شفاف نموده و امکان برنامه ریزی متغیرهای کنترل پذیر برای دستیابی به آینده مطلوب را فراهم می آورد. اعتبارسنجی تحقیق، با بررسی اهمیت مولفه ­های چارچوب پیشنهادی براساس روش آنتروپی شانون و نیز مقایسه این چارچوب با سایر چارچوب های مطالعه شده براساس عوامل کلیدی و دریافت نظرات خبرگان انجام شده است.

آینده نگاری, نقشه شناختی فازی, بصیرت, شهود, خرد