هانیه میرزایی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه هنر و معماری واحد یزد دانشگاه آزاد اسلامی یزد ایران

ادبیات و هنر بازگو کننده ارزش های دینی ملی و تاریخی و همچنین بیانگر اساطیر و حماسه های هر قوم است. زبان افسانه ها و روایت های کهن و همچنین استفاده از عناصر بصری در مصورسازی این متون باعث ماندگاری آنها در ذهن مخاطب شده است. کتاب هزار و یکشب یکی از بهترین یادگاری های متون کهن است که در برگیرنده آداب و رسوم مردمان مشرق زمین است. در این کتاب ارزشمند حضور قومیت های گوناگون آشکار است؛ از این رو سبب علاقه مندی ناصرالدین شاه به تهیه نسخه خطی مصور از این کتاب نفیس شد. کتاب هزار و یک شب مصور صنیع الملک را می توان از آثار برجسته کتاب آرایی سنتی دوره قاجار برشمرد. یکی از خصوصیات قابل ملاحظه تصویرگری کتاب مذکور در واقع نمایی اجتماعی و فرهنگی و تاریخی آن و نیز جای دادن شخصیت های آشنا و مستنداتی از دربار و اجتماع میباشد که مبنای این تصاویر بر اساسزندگی ایرانیان در دوره قاجار است. از این رو در این مقاله که از نوع تاریخی ادبی هنری است به معرفی و بررسی این نسخه از آن جهت که برای اثری کهن مصور شده و از نظر ارائه دارای اطلاعات تصویری و فرهنگی از دربار رجال سیاسی افراد اجتماع سنت ها پوشش و معماری عصر قاجار است و به شناخت هر چه بیشتر فرهنگ و آداب رسوم خصوصا نوع پوشاک مردم ایران در (دوره قاجار) کمک می کند می پردازیم.روش پژوهش حاضر از نظر ماهیت توصیفی و جمع آوری اطلاعات آن با روش کتابخانه ای صورت گرفته است که در ابتدا به معرفی کتاب هزار و یک شب و سپس به معرفی نوع پوشاک زنان و مردان دوره قاجار(ناصر الدین شاه) و بررسی آن در نگاره های کتاب هزار و یکشب عهد ناصری با توجه به نقاشی ها،عکس ها کتب و منابع معتبر می پردازد. نتیجه پژوهش در این مقاله عبارتست از : توجه نقاش به جلوه های زندگی واقعی مردم ایران در دوره قاجار و بازنمایی آن در این اثر است که سبب شناخت از آداب و رسوم فرهنگ و نوع پوشش مردم در دوره قاجار می شود.

عصر قاجاریه پوشاک هزار و یکشب نگاره صنیع الملک