ملیحه بحرگردنیکو - دانشجوی کارشناسی ارشد ارتباط تصویری دانشکده هنرسمنان
ناصر ساداتی - عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه سمنان
محمدعلی کریمی پور پور - عضوهیئت علمی دانشگاه ارم شیراز

طلسم و جادو و تاریخ بشر چنان در هم تنیده اند که در تمامی ادوار ، رد پای واضحی از آن ها در زندگی آدمی به چشم می خورد . جدا از رد یا قبول این باور ، باید بر این نکته تاکید داشت که بخش قابل توجهی از میراث فرهنگ ماندگار همه اقوام و ملل بدوی تا به امروز را می توان در حیطه طلسم و جادو یافت و با توجه به تنوع آن ، با گستره ی عظیمی از آیین ها ، باورها ، اعتقادات ، اعمال ، ابزار ، تصاویر و نوشتار روبرو هستیم که هر یک از این انشعاب ها ، مجالی فراخ و زمانی طوالنی برای مطالع و بررسی طلب می کند . از مایاهای بزرگ – آزتک ها و امپراتوری اینکاها - ، فراعنه قدرتمند مصر ، پادشاهان ثروتمند چین و اعراب بادیه نشین گرفته تا ادیان الهی همچون یهودیت ، مسیحیت و اسالم و از ا نسان غارنشین ایرانی گرفته تا پادشاهان کاخ نشین صفوی ، همه و همه با توسل به نیروی موهوم فوق بشری ، امید داشتند که خود از شر در امان مانده و دشمن را به شر گرفتار سازند و این امر ممکن نبود مگر با کمک جادوگرانی که با انجام اعمالی عجیب و نوشتاری غریب این امر را انجام می دادند . بخش قابل توجهی از تاریخ به جا مانده از ایران نیز شامل اسناد کتبی به جامانده از طلسم ها و تعویذهایی است که با نوشتار گوناگون و برای رسیدن به مقاصد مختلف ثبت شده اند .از آنجا که بکر ترین فضا های بصری را می توان در آثار خلق شده توسط طراحان ناهنرمند ی یافت که هیچ آشنایی با فضای تچسمی نداشته اند جست ، فرم های تصویری و نوشتاری طلسم های ایرانی را می توان فضای جدیدی برای کاوش عناصر بصری نو دید و به تفحص در این مقوله پرداخت . دوره تاریخی صفوی به دلیل بازه زمانی طوالنی و پادشاهانی معتقد به مقوله جادو ، فصل مناسبی برای تحقیق و پژوهش در این باره است و دستاوردهای قابل توجهی از عناصر نوشتاری طلسم های ایرانی را در خود جای داده است که قابلیت استفاده در تایپوگرافی معاصر ایرانی را دارا است .

عناصر نوشتاری ، طلسم ، دوره صفویه ، تایپوگرافی ، ایران