حکیمه ایزدی - کارشناس ارشد روانشناسی گرایش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران / آموزش و پرورش منطقه ۳ تهران
رضا پورحسین - دکترای روانشناسی و دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه تهران/ عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
سمیرا وکیلی - دکترای روانشناسی و استادیار دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران/ عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی
محمد یادگاری - کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی گرایش مدیریت رسانه، دانشگاه صداوسیما / تهیه کننده تلویزیونی صداوسیما

پژوهش حاضر ماحصل بررسی یک ضرورت اساسی، یعنی آگاه سازی و اصلاح نگرش والدین بالقوه و بالفعل، متولیان آموزش و ذینفعان سلامت جامعه از رشد سریع اتیسم و تبعات آن در کشور ایران است. شناخت سریع و به موقع این اختلال اولین گام در زمینه کمک به این خانواده ها و کودکانشان است ولیکن چون هنوز علت بروز این اختلال به خوبی مشخص نشده است پس به طور بالقوه هریک از خانواده ها در معرض خطر هستند. وجود 1 نفر اتیسمی به ازاء هر 31 نفر در امریکا، در سال 2018 ، خود نشان از رشد یا شناسایی سریع این اختلال دارد. پژوهش حاضر تاثیر دانش افزایی (متغیر وابسته) و آگاه سازی با محوریت رسانه ملی و تلویزیون بر روی والدین دارای کودک اتیسمی و تغییر نگرش (متغیر وابسته) آنها را آزموده است. پژوهش مذکور، توصیفی مقطعی از نوع پسارویدادی بوده و به دنبال مقایسه بین نقش دانش افزایی برنامه های ویژه سلامت محور تلویزیون (متغیر مستقل) و ارتقا نگرش در بین بینندگان این نوع برنامه ها است. جامعه ی آماری آن، والدین کودکان خودماندهی شهر تهران بوده، که 168 خانواده (نیمی بیننده برنامه ویژه ونیم دیگر غیربیننده) از جامعه آماری به روش گلوله برفی انتخاب شده بودند. خانواده های منتخب، پرسشنامه ی پژوهش را مطالعه کرده و به آن پاسخ داده اند؛ گردآوری داده ها با ابزار پرسشنامه محقق ساخته و شامل سوالات سنجش دانش افزایی و نگرش بود. برای روایی پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی با نظر متخصصان امر پژوهش ها در حوزه روانشناسی وعلوم ارتباطات اجتماعی و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ معادل 0/8976 مورد تایید قرارگرفت. برای تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق از آمارتوصیفی و آماراستنباطی شامل جدول فراوانی و نمودار، آزمون تیاستیودنت( t ) برای مقایسه میانگین گروه های مستقل و از آزمون لون برای فرضیه برابری واریانس گروه ها استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین بینندگان برنامه های پزشکی و سلامت محور سیمای جمهوری اسلامی ایران و غیربینندگان به لحاظ میانگین نمره دانش افزایی برنامه های صداوسیما و میانگین نمره نگرش به برنامه های صداوسیما تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد. نیمی از اولیایی که بیننده برنامه های سلامت محور بودند قبل از یک سالگی متوجه اختلال در فرزندشان شده بودند. بطور کلی سطح اعتماد مردم به برنامه های سلامت محور تلویزیون و کارشناسان مدعو در برنامه ها بالا بوده و این امید را ایجاد می کند که صداوسیما باید قدر این جذابیت را بداند و بر روی آن سرمایه گذاری بیشتری نماید. یقینا تلویزیون بستر پیشبرد کمپین اتیسم و ابزار اصلی روشنگری خواهد بود. عدم شفافیت وعدم قابلیت اتکا به آمارهای رسمی تعداد کودکان اتیسم در ایران محدودیت اصلی پژوهش بود.

برنامه های ویژه صداوسیما/اتیسم (خودمانده)/نگرش/دانش افزایی/آموزش خانواده