راضیه عباسیان - کارشناس ارشد روان شناسی استثنایی، مسئول فنی مرکز مراقبت در منزل، موسسه خیریه باغبانان بهشت ابدی
یگانه اورومی - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، شاغل در مرکز مراقبت در منزل، موسسه خیریه باغبانان بهشت ابدی
زهرا رضایی - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، کارشناس اتیسم بهزیستی استان تهران
گلناز کریمی - دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی دانشگاه تهران، مسئول فنی خانه کوچک پناهگاهی، موسسه خیریه باغبانان بهشت ابدی

یکی از قوی ترین جنبش های اخیر در آموزش کودکان با نیازهای ویژه در جهت فعالیت های خانواده محور بوده است هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه آموزش مهارت های خودیاری با رویکرد توانبخشی مبتنی بر خانواده بر افزایش توانایی در انجام فعالیت های روزمره زندگی افراد دارای اختلال طیف اتیسم و کیفیت زندگی مادران این افراد می باشد. روش پژوهش شبه آزمایشی است و از طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. بدین منظور از میان 50 نفر فرد دارای اتیسم معرفی شده به موسسه خیریه باغبانان بهشت ابدی، با روش نمونه گیری در دسترس 30 نفر در دوگروه 15 نفره انتخاب شدند و پس از گرفتن پیش آزمون برنامه توانبخشی مبتنی بر خانواده توسط مراقبین آموزش دیده به مدت 6 ماه اجرا گردید. ابزار پژوهش شامل چک لیست ارزیابی شماره 4 موجود در دستورالعمل طرح مراقبت و توانبخشی در منزل که به سنجش فعالیت های روزمره زندگی می پردازد و آزمون کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی می باشد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته های پژوهش، تفاوت معنادار میان مهارت های روزمره زندگی گروه هدف قبل و بعد از آموزش را نشان می دهد، همچنین این تفاوت در کیفیت زندگی مادران پس از آموزش معنادار بود. بر اساس یافته های پژوهش میتوان نتیجه گرفت که برنامه آموزش مهارت های خودیاری با رویکرد توانبخشی مبتنی بر خانواده بر افزایش توانایی در انجام فعالیت های روزمره زندگی افراد دارای اختلال طیف اتیسم و کیفیت زندگی مادران این افراد موثر است.

مهارت های خودیاری، توانبخشی مبتنی بر خانواده، فعالیت های روزمره زندگی، اختلال طیف اتیسم، کیفیت زندگی