سیدوحید مهری - کارشناسی ارشد روانشناسی خانواده درمانی
فرشته موتایی - استادیار پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی
علی زاده محمدی - دانشیار پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی

تعهد یکی از پیشبینی کننده های مهم تمایل افراد، برای ماندن در ازدواج و یکی از عوامل تعیین کننده در ثبات و کیفیت زندگی میباشد. پژوهشگران عوامل متعددی را بر میزان تعهد افراد موثر میدانند. یکی از عوامل مهم و موثر بر تعهد زناشویی، چرخه زندگی خانوادگی است؛ زیرا خانواده به عنوان سیستم پویا در طی زمان، از مراحل مختلفی عبور میکند؛ بنابراین بررسی میزان تغییرات و عوامل موثر بر تعهد میتواند کمک مهمی به افزایش درک افراد از روابط زناشویی کند.هدف از پژوهش حاضر، بررسی تفاوت تعهد زناشویی افراد متاهل در مراحل مختلف چرخه زندگی خانوادگی، پس از کنترل متغیر رضایت زناشویی و نیز بررسی رابطه بین تعهد زناشویی افراد متاهل و طول مدت ازدواج آنها بود. پژوهش حاضر کمی بوده و جامعه آماری افراد متاهل شهر تهران بودند. بدین منظور نمونهای با حجم 420 نفر از افراد متاهل به صورت در دسترس انتخاب شدند. افراد نمونه در 7 مرحله از چرخه های زندگی خانوادگی قرار داشتند و هر طبقه شامل 60 نفر زن و مرد متاهل بود. شرکتکنندگان پس از اعلام رضایت و امضا فرم رضایتنامه، اقدام به پر نمودن پرسشنامه متغیر جمعیت شناختی، رضایت زناشویی انریچ فرم 47 سوالی و پرسشنامه تعهد زناشویی آدامز و جونز نمودند. داده های پژوهش با دو روش آنکوا و تحلیل رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شد. طبق یافته ها تعهد کلی و تعهد شخصی در سالهای ابتدایی دارای بیشترین میزان بود و در سالهای میانی با کاهش تعهد مواجه بودیم؛ بیشترین میزان تعهد شخصی و تعهد کلی در زنان و مردان در مرحله اول (زوجهای فاقد فرزند) مشاهده شد، همچنین در مرحله آخر و با ترک فرزندان میزان تعهد کلی و شخصی، در مردان و زنان با افزایش همراه بود و اختلاف معناداری با سایر مراحل چرخه زندگی داشت. نتایج نشان داد رابطه بین تعهد اخلاقی و طول زندگی مشترک در مردان به صورت خطی است؛ در واقع در سالهای ابتدایی میزان تعهد اخلاقی کم بود و پس از سالهای میانی به تدریج تعهد اخلاقی افزایش پیدا میکرد مقایسه مراحل مختلف تعهد اخلاقی مردان نشان داد، بیشترین میانگین مربوط به آخرین مرحله از چرخه زندگی است در زنان میزان تعهد اخلاقی از الگوی u شکل پیروی می-کرد؛ در سالهای ابتدایی تعهد زنان زیاد بود اما به تدریج و باورود فرزند به خانواده میزان تعهد اخلاقی کاهش یافته و در نهایت پس از ترک فرزندان شاهد افزایش تعهد بودیم. تعهد ساختاری زنان و مردان در سالهای ابتدایی به ویژه در مرحله اول از چرخه زندگی نسبت به مراحل دیگر چرخه زندگی خانوادگی دارای بیشترین میزان بود، در حالیکه نتایج پژوهشهای مشابه در سایر کشورها نشان میدهد که در مرحله اول و سالهای ابتدایی شاهد کمترین میزان از تعهد ساختاری هستیم.

تعهدزناشویی،چرخه زندگی خانوادگی،طول زندگی مشترک،رضایت زناشویی