محمود تفکر - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی علوم و توسعه پایدارآریا، گروه معماری، ایوانکی، ایران
سمیه بیطرف - دکتری معماری، مدرس موسسه آموزش عالی علوم و توسعه پایدارآریا، گروه معماری، ایوانکی، ایران

تغییر و تحول دائمی چهره عالم هستی منشاء حرکت و تحول در جهان و از جمله زندگی آدمی است . در این شرایط انعطاف پذیری از مفاهیم اولیه و بنیادین در طبیعت بوده و به عنوان راهکار انطباق با شرایط تغییر یابنده، ضامن بقاء و عملکرد صحیح پدیده ها است . هنر معمار آفرینش فضا است و ابزار این آفرینش در معماری ، فرم است . نقش فرم و تاثیر آن بر ذهن انسان و انتقال احساسات هنری همیشه در معماری دارای اهمیت بوده است . انعطاف پذیری بعنوان ابزار کیفیت در ساخت بناهای مسکونی کوچک تا ساخت بناهای بزرگ مذهبی، تجاری، رفاهی و ... باعث میگردد فضای طراحی شده برای سالهای طولانی و کاربریهای متفاوت قابل استفاده باشد . همواره باید در نظر داشت که طراحان تنها برای زمان خود ساختمان نمیسازند، از این رو ساختمانها باید تغییر پذیر باشند . با این شرایط مادامی که بنا به نیازهای کاربران پاسخگو باشد،کیفیت خود را حفظ میکند و نیازی به تغییر درآن نیست،که این امر در طولانی مدت به طور مطلق امکان پذیر نخواهد بود . این مقاله سعی بر آن دارد با ارائه راهکارها و بیان چگونگی رعایت ضروریات لازم در طراحی فضاهای انعطاف پذیر بصورت توصیفی - تحلیلی و استفاده از روش کتابخانه ای و مرور نوشتارهای تخصصی مربوطه ابتدا مفهوم انعطاف پذیری بررسی و پژوهشهای انجام گرفته توسط متخصصین جمع بندی و تحلیل نماید و از طریق بررسی نمونه موردی در جهت دستیابی به کیفیت در انعطاف پذیری، نخست به دلایل و تجربیات در این زمینه در معماری سنتی و دوران معاصر پرداخته و سپس در جهت آسیب شناسی رویکردهای موجود تحلیلهایی ارائه میدهد و به بیان مسئله می پردازد و با ارائه معیارهایی در خصوص چگونگی طراحی پلان منعطف در ارتقاء کیفیت انعطاف پذیری فضا موثر است .