سیداحمد مهدی نیا - پژوهشگر، کارشناسی ارشد پدافند غیرعامل، معماری، پژوهشکده مهندسی و پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام)، تهران، ایران،
سیدجواد هاشمی فشارکی - مدرس معماری، دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام)، تهران، ایران

فضاهای زیرزمینی نقش اساسی در حفاظت فیزیکی از سرمایه های ملی دارند و امروزه به عنوان یکی از جذابترین و مطمئنترین گزینه ها مطرح میباشند. اینگونه فضاها با برخورداری از امنیت فزآینده در کنار هزینه نگهداری و مصرف انرژی بسیار پایین، تحت کنترل بودن و در معرض اثرات زیست محیطی قرار نداشتن، کارآیی بسیار بالاتری را از نظر کاربری نسبت به سایر فضاها ارائه میدهند.لذا توجه جدی به رعایت ملاحظات دفاع غیرعامل در برابر بخش عمدهای از این فضاها، مصونیت بخش بوده و به عنوان یکی از مولفه های برتری قدرت و امنیت در زمان تهدید خواهند بود.مسئله در این تحقیق این است که چه اصولی را با توجه به ملاحظات دفاع غیرعامل بایستی در معماری نمایشگاه چند منظوره امن زیرزمینی بکار برد تا هم فضا و افراد و تجهیزات مستقر در آن در زمان تهدیدات از امنیت لازم برخوردار باشند و هم در هنگام بهره برداری و شرایط عادی نیازهای نمایشگاهی را برآورده نماید.هدف این تحقیق تعیین اصول طراحی معماری نمایشگاه چند منظوره امن زیرزمینی با رعایت ملاحظات دفاع غیرعامل میباشد تا نمایشگاه چند منظوره در شرایط عادی مورد استفاده بازدید کنندگان قرار گرفته و در زمان بحران از امنیت لازم برخوردار بوده و به نیازهای دفاع غیرعامل پاسخگو باشد و قابلیت استفاده به عنوان پناهگاه را داشته باشد.روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- پیمایشی است و پژوهش از نوع کاربردی میباشد. و با طرح سوالات هدفمند واستاندارد در پرسشنامه ها به جمع آوری داده اقدام و سپس با استفاده از نرم افزارهای آماری به بررسی و تجزیه و تحلیل داده های موجودپرداخته شد. براساس اطلاعات حاصل از تجزیه و تحلیلهای آماری، پرسشهای اصلی تحقیق پاسخ داده شد و در نهایت با توجه به تهدیدات احتمالی، مبانی طراحی نمایشگاه چند منظوره امن زیرزمینی به دست آمد.با توجه به هدف مطرح شده و اصول ارائه شده در یافته های طراحی معماری نمایشگاه زیرزمینی، هر نمایشگاه زیرزمینی با توجه به وضعیت حاکم بر آن مثل کوهستانی یا شیبدار بودن سطح، محصور بودن سطح روی فضای زیرزمینی و تراکم بالای ساختمانی در سطح، اهمیت نمایشگاه زیرزمینی و ... ، و نیز نوع نمایشگاه (دائمی یا موقت) و ...، دارای طراحی معماری خاص خود میباشد؛ که لحاظ کردن اهداف طراحی و نیز اصول ارائه شده کمک شایانی به بهرهبردای بهتر آن میکند و از نظر عملکردی نیز مشکلات کمتری گریبانگیر بهره برداران خواهد شد.

طراحی، دفاع غیرعامل، نمایشگاه زیرزمینی، چند منظوره، امن