بررسی احتمال کمبود مس درگاوهای شهرستان ایلام

هدف: مس جزء عناصر کمیاب بوده که در فعال نمودن تعدادی از آنزیم ها حیاتی شرکت می جوید. حیوانات به دلایل مختلفی از جمله ژنتیکی ، فقدان مس در جیره غذایی و وجود عناصر رقابتی با مس در غذا ممکن است به کمبود مس مبتلا شوند. کمبود در صورتی که به علت ناکافی بودن مس در جیره غذایی باشد اولیه و هرگاه مقدار مس جیره کافی باشد ولی توسط حیوان و بافت های آن مورد استفاده قرار نگیرد به آن کمبود ثانویه گویند. کمبود مس عمدتا در نوزادان نشخوارکننده و با نشانه های بالینی متفاوتی نظیر رشد کم ، لنگش ، آتاکسی و کم خونی تظاهر می یابد. مواد و روش کار: در این مطالعه 74 نمونه خون از گاوان مناطق مختلف شهرستان ایلام جهت آگاهی از میزان مس خون اخذ گردید. همچنین نمونه خاک جهت آگاهی از میزان مس و مولیبدنوم و نمونه های گیاهی مرتعی جهت آگاهی از میزان مولیبدنوم، مس و گوگرد نیز فراهم گردید. اندازه گیری مقدار مس در سرم خون، خاک و گیاه به وسیله دستگاه جذب اتمی و اندازه گیری مولیبدنوم خاک و گیاه نیز با روش جذب اتمی و مقدار سولفور گیاه با روش توربیدومتریک اندازه گیری شد. نتایج و بحث : متوسط میزان مس سرم 0/16 ±0/61 میکروگرم در هر میلی لیتر و میزان مس و مولیبدنوم خاک مراتع به ترتیب برابر 33 و 21 پی پی ام و مس ، مولیبدنوم و گوگرد گیاه مرتعی به ترتیب 640،7،14 پی پی ام بود. اگر میزان طبیعی مس سرم را در گاو 0/7-1/2 تصور نماییم در این مطالعه 18 درصد نمونه های سرمی دارای مس زیر 0/5 حدود 36 درصد بین 0/5و 0/7 و 20 درصد بالای 0/7 میکروگرم در هر میلی لیتر خون بود . مطالعه فوق وجود یک هیپوکاپروز را بین گاوهای منطقه نشان داد که علت آن می تواند بالا بودن میزان مولیبدنوم و گوگرد گیاه باشد. مطالعات عدیده نشان داده است که رابطه بین مس و مولیبدنوم برای گاو باید 2 به 1 باشد در مواردی که گوگرد در جیره غذایی بالا باشد به 10 به 1 خواهد رسید. با توجه به میزان بالای گوگرد در علوفه مناطق مورد مطالعه می توان علت هیپوکاپروزیس را در برخی از حیوانات مورد مطالعه به آن مربوط دانست . توصیه می شود که مناطق بیشتری از این استان مورد مطالعه قرار گیرد و در صورت اثبات هیپوکاپروزیس سالیانه به کلیه حیوانات از ترکیبات مس تزریق گردد.

Keywords:

مس , کمبود , گاو , آتاکسی , هیپوکاپروزیس