استخراج و بررسی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس و خواص آنتی اکسیدانی مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica)، سهندی (Satureja sahendica) و خوزستانی (Satureja khuzistanica) جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی ایران

این تحقیق به منظور بررسی و مقایسه ترکیبات تشکیل دهنده اسانس و خواص آنتی اکسیدانی سه گونه مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica)، سهندی (Satureja sahendica) و خوزستانی (Satureja khuzistanica) جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر در سال 1390 انجام شد. برای شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس مرزه از کروماتوگراف گازی و برای ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس از حذف رادیکال آزاد دی فنیل پیکریل هیدرازیل (DPPH) و احیا یون فریک استفاده شد. نتایج نشان داد که مهمترین اجزای اسانس در مرزه خوزستانی شامل کارواکرول (78/3 درصد)، پاراسیمن (8/1 درصد) و تیمول (4/8 درصد)، در مرزه بختیاری شامل پارا سیمن (40/1 درصد)، کارواکرول (23/9 درصد) و تیمول (16/8 درصد) و در مرزه سهندی پاراسیمن (39/0 درصد)، تیمول (24/7 درصد) و گاما ترپینن (15/6 درصد) بود. بیشترین میزان حذف رادیکال آزاد DPPH در اسانس مرزه خوزستانی به میزان 54±1316 میکرومول ترولکس بر گرم اسانس دیده شد و بیشترین میزان احیا کنندگی یون فریک در عصاره مرزه خوزستانی به میزان 24±1013 میکرومول آهن در گرم اسانس مشاهده شد که تفاوت معنی داری با نمونه آنتی اکسیدان صنعتی بوتیل هیدروکسی تولوئن (BHT) نداشتند. نتایج این تحقیق نشان داد مرزه خوزستانی با دارا بودن بیش از 70 درصد کارواکرول در اسانس خود بیشترین خاصیت حذف رادیکال های آزاد اکسیژن را در مقایسه با دو مرزه دیگر به خود اختصاص داد.

Keywords:

مرزه , آنتی اکسیدان , اسانس , کارواکارول , تیمول , پاراسیمن