الهام اسمعیل نژاد - گروه روانشناسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
حسین زارع - استاد گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر کمرویی دانش آموزان بود. این پژوهش از نوع پژوهش های آزمایشی و بر اساس طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان پسر کلاس پنجم و ششم ابتدایی منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 97- 1396 تشکیل می دادند. از بین مدارس ابتدایی پسرانه این منطقه، یک مدرسه به تصادف انتخاب و به دانش آموزان کلاس پنجم و ششم این مدرسه، پرسشنامه های کمرویی چیک-بریگز داده شد و از بین دانش آموزانی که واجد شرایط نمونه گیری بودند 40 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (هر گروه 20 نفر). گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 2 ساعته، برنامه آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی را دریافت کردند که هفته ای یک بار به صورت گروهی اجرا شد ولی گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. پس از اتمام جلسات برای هر دو گروه آزمایش و کنترل، پس آزمون اجرا شد و بعد از یک ماه مجددا پیگیری انجام شد و هردو گروه پرسشنامه ها را تکمیل کردند. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد بین میانگین نمره های پس آزمون کمرویی، کمبود قاطعیت و نداشتن اعتماد به نفس، پریشانی و دوری گزینی اجتماعی و گستره کمرویی در ارتباط با افراد ناآشنا در دو گروه آزمایش و کنترل، تفاوت معناداری وجود دارد، به طوری که در گروه آزمایش، میزان کمرویی به طور معناداری کاهش یافته بود. بنابراین نتایج این پژوهش نشان می دهد برنامه آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند باعث کاهش کمرویی دانش آموزان شود.

کاهش استرس، ذهن آگاهی، کمرویی، دانش آموزان