جلال خورشیدی - استادیار گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه کردستان، سنندج
ناصر قادری - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه کردستان، سنندج
علی اکبر مظفری - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه کردستان، سنندج
تیمور جوادی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه کردستان، سنندج

گل اروا نه ی اورا مانی (.Hymenocrater longiflorus Benth) از گیاهان بومی ایران متعلق به خانواده ی نعناع (Lamiaceae) بوده که به دلیل کاربردهای زیاد در طب سنتی و نیز دارا بودن اثرات ضدقارچی، ضدمیکروبی، ضدسرطانی و آنتی اکسیدانی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در این پژوهش روش های مختلف تکثیر این گیاه شامل تست های جوانه زنی (تیمار بذور با سطوح صفر، 50 و 100 ppm جیبرلیک اسید و مدت زمان های صفر، 30 و 45 روز سرمادهی مرطوب)، ریشه دهی قلمه های ساقه (در دو محیط کشت ماسه بادی و مخلوط پرلیت و کوکوپیت)، تقسیم بوته و تولید در سیستم درون شیشه ای، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سرمادهی و جیبرلیک اسید تاثیر معنی داری رویدرصد جوانه زنی بذور داشتند ولی اثر متقابل آنها معنی دار نبود. بیشترین درصد جوانه زنی (23/3 درصد) مربوط به بذورتیمار شده با 100 ppm جیبرلیکا سید و 45 روز سرمادهی و کمترین در صد جوانه زنی (0 در صد) مربوط به بذور تیمار نشده با جیبرلیک اسید و صفر یا 35 روز سرمادهی بود. قلمه های ساقه از پتانسیل ریشه دهی پایینی برخوردار بوده و در صد ریشه زایی در محیط مخلوط کوکوپیت و پرلیت بیشتر از ماسه بادی بود. گیرایی و باززایی بوته های تقسیم شده و کشت شده حدود 91/6 درصد بود. همچنین ریزنمونه های گره این گیاه در محیط کشت موراشیک و اسکوگ (MS) حاوی بنزیل آدنین و نفتالین استیک اسید پرآوری قابل توجهی داشتند. به نظر می رسد بذور این گیاه دارای خواب عمیقفیزیولوژیکی بوده و قلمه های آن نیز دارای بازدارنده های ریشه زایی باشند. ولی این گیاه به تقسیم بوته و تولید درسیستم درون شیشه ای پاسخ مناسبی نشان داد.

بذر، قلمه، تقسیم بوته، سیستم درون شیشه ای