بررسی اثرات استفاده از گیاه پونه در تغذیه دام و طیور

مقدمه: گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تامین بهداشت و سلامت جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماریهابرخوردار بوده و هستند. تعدادی از ترکیبات موجود در گیاهان دارویی از متابولیت های ثانویه به شمار میروند. به این معنا که هیچنقشی در چرخه حیاتی گیاه ایفا نمی کنند ولی نقش مهمی در مقابله با شرایط محیطی از قبیل محافظت از گیاه در مقابل پاتوژنها، جذب ارگانیسم های ضروری برای گیاه و همچنین حفاظت در برابر تهدیدهای محیطی بازی می کنند.مواد و روشها: هدف از این بررسی معرفی گونه گیاه دارویی، پونه است که در ایران بیشتر برای تغذیه دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرد.استفاده دارویی از آنتی بیوتیک ها در زمینه مبارزه با عوامل بیماریزا و همچنین استفاده از آنها به عنوان جزء افزودنی به منظوربهبود عملکرد دام در کنار آنها مشکلاتی را در برداشته است که از جمله این مشکلات میتوان به پیدا شدن گونه های میکروبی مقاومدر مقابل آنتی بیوتیک ها، باقی ماندن بقایای آنها در تولیدات و اثرات سوء این مواد بر مصرف کنندگان اشاره کرد. لذا درکشورهای اروپایی مصرف آنتی بیوتیک ها در پرورش دام و طیور ممنوع شده و در سایر کشورها نیز مصرف آنها محدودگردیده است. از جمله مزایای استفاده از گیاهان دارویی میتوان به ساده بودن کاربرد و نداشتن اثرات جانبی بر عملکرد حیوانات ونیز باقی نماندن بقایای مضر در فرآورده های تولیدی اشاره نمود.نتایج: پونه وحشی از گیاهان خانواده Lamiaceae است. دارای گونه های دارویی و اسانسدار بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر250 گونه از این جنس در جهان و 67 گونه از ایران گزارش شده است. اغلب گونه های این جنس در ارتفاعات مناطق معتدله اروپا، اسیاو شمال آفریقا انتشار دارند . پونه از تیره نعناعیان میباشد. فعالیت فارماکولوژیک این گیاه مربوط به اسانس موجود در آن است. گونه هایمختلف نعناع به دلیل داشتن اسانس فراوان (منتول، کاروون، لیمونن، بتاپینن، منتون ، آلفا پینن، ژرانیول و تانن) از اهمیت خاصیبرخوردارند ترکیب اصلی موجود در این گیاه، اسانس روغنی فرار یا روغن منتول است. به علاوه در اعضای این گیاه مقداری تانن، موادرزینی و قند نیز وجود دارد و حاوی مقدار زیادی ویتامین است. گیاه پونه در فصل گرما میروید، اما سایه روشن را بهتر میتواند تحملکند. این گیاه در خاک های مرطوب و غنی از مواد آلی مانند کود برگ به خوبی رشد می کند . پونه باعث خوش طعم شدن گوشت جوجه هامی شود. اسانس نعناع خاصیت ضد میکروبی قوی علیه استافیلوکوکوس و اشریشیاکلی از خود نشان میدهد. منتول نعناع با ضد عفونینمودن دستگاه گوارش و احتمالا کاهش میکروبهای مضر و نیز از طریق افزایش میزان ترشحات لوزالمعده و دیگر اندام های گوارشی،سبب افزایش هضم و جذب مواد مغذی شده و در نتیجه درصد تولید و عملکرد را بهبود می بخشد.

Keywords:

گیاهان داروئی , لیمونن , دام وطیور , Lamiaceae