احسان قدمی

سازی که قرن ها در مراسم تکایا مورد استفاده قرار می گرفت و در گوشه انزوا بود به کار برده و امروز به عنوان نمادی از آن سمبل موسیقی سنتی ایران، سازی جدایی ناپذیر است و می توان آن را به عنوان یک ساز اصیل ایرانی نام برد.در این باره سخن زیاد است اما امروز صحبت از این است که این ساز به چه منطقه یا اقلیم باستانی در ایران مربوط بوده و چه کسانی خود را صاحب آن می دانند.در طول قرون و اعصار ایران متحمل حمله های بیگانگان در مراحل مختلف تاریخی شد. بویژه اتفاقی که بر سر موسیقی در ایران آمد و موسیقی به تبع آن سازهای ایرانی محدود شد که خود حکایتی بسیار طولانی دارد که در این مجال فرصت میسر نیست.به طور خلاصه ساز چنگ که ابرنوازنده های آن مثل باربد و نکیسا و بسیاری دیگر در ایران بودند، برای نجات خود این ساز به روسیه رفت. همچنین عود به میان عرب ها رفت و کمانچه در مراسم آیینی لرستان و دف ونی (شمشال) در مراسم آیینی کرمانشاه وکردستان مورد استفاده قرار گرفت و حتی رباب به افغانستان و پاکستان رفت. و اما امروز صحبت از دف است.