تحلیل راهبردی سیاستی بخش کشاورزی ایران با رویکرد بحران آب

آب یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر در دنیا است که می تواند سرآغاز بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد. ایران نیز کشوری است خشک و نیمه خشک که متوسط میزان بارندگی در آن کمتر از یک سوم متوسط بارندگی جهانی است. بخش کشاورزی بزرگ ترین مصرف کننده آب است، در ایران میانگین مصرف آب در بخش کشاورزی بیش از 92 درصد است که نسبت به میانگین جهانی مصرف آب در بخش کشاورزی که برابر با 70 درصد می باشد اختلاف فراوانی دارد. بخش کشاورزی در اقتصاد ایران نقشی حیاتی را بر عهده دارد، زیرا حدود 11 درصد تولید ناخالص ملی، 23 درصد اشتغال و تامین غذای بیش از 80 درصد جامعه را پوشش می دهد. از طرفی، آب به عنوان محدود ترین عامل تولید در این بخش تاثیر بسزایی دارد. با مروری بر برنامه های اول تا سوم توسعه می توان دریافت که سیاست ها و راهبردهای اتخاذ شده در بخش کشاورزی عمدتا با رویکرد کمی گرایی و توجه به افزایش تولید و خودکفایی و صادرات محصولات کشاورزی بوده است. این در حالی است که کمتر به ظرفیت های منابع آب در کشور توجه شده و همین امر منجر به بروز چالش های متعددی در بخش کشاورزی و به وجود آمدن بحران آب شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد غلبه بر بحران آب و بهبود وضعیت کشاورزی مستلزم اتخاذ راهبردها و سیاست های جدیدی در بخش کشاورزی است. در این میان کشاورزی پایدار رویکردی نوین جهت غلبه بر بحران آب است. بهره گیری از فناوری های نوین، روش های نوین کشت، تغییر الگوی کشت، بهره گیری از تجربیات جهانی، مدیریت کارآمد دولت و بخش خصوصی و تعاونی ها ازجمله راهبردهای حرکت به سوی کشاورزی پایدار هستند که کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری در بخش کشاورزی را به دنبال دارند.

Keywords:

بخش کشاورزی , بحران آب , راهبردها , سیاستها , ایران.