زمینه های تحقق طرح توسعه اقتصادی و اشتغال زایی روستایی در برنامه ششم توسعه براساس تجربه استان های خراسان شمالی و گیلان

با توجه به دو هدف محوری برنامه ریزی توسعه روستایی در قالب سکونتی- رفاهی و تولیدی- اقتصادی علیرغم گذشت هفتاد سال از عمر برنامه ریزی در ایران هدف محوری تولیدی- اقتصادی مناطق روستایی همواره مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است به طوری که از برنامه چهارم عمرانی قبل از انقلاب و کلیه برنامه های توسعه بعد از انقلاب عمده برنامه ریزیها در قالب کارکرد سکونتی- رفاهی و با رویکرد کالبدی- فضایی و بعضا اجتماعی- فرهنگی بوده است نتیجه این کم توجهی و بی توجهی به بروز مسایلی مانند؛ کاهش جمعیت روستایی، مهاجرفرستی، پیری جمعیت، پایین بودن سطح درآمد و بهره وری، بیکاری، فقر، شکاف درآمدی با مناطق شهری، تخریب منابع طبیعی و... منجر شده است. در این راستا و برای اولین بار برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی در قالب جزء 1، بند الف ماده 27 قانون ششم توسعه و با هدف تقویت اقتصاد محلی و منطقه ای با تکیه بر مشارکت و سرمایه گذاری بخش غیردولتی(خصوصی، تعاونی و مردم نهاد) و نیز با مشارکت نیروهای محلی و با بهره گیری از تسهیلات بانکی و حمایت های دولتی تدوین گردید و قرار است طی برنامه ششم توسعه برای تعداد 25000 روستای هدف و در دهستانهای اولویت دار استانهای کشور برنامه مذکور تهیه، تصویب و اجرا گردد. از آنجایی که نگارنده مدیریت طرح را در استانهای خراسان شمالی و غرب استان گیلان برای سالهای 1396 و 1397 برعهده داشته و طرح در مرحله تدوین نهایی گزارش برای بررسی و تصویب قرار دارد با توجه به اهداف برنامه، دستاوردهای مورد انتظار و دامنه برنامه از یک طرف و مطالعات اسنادی و بویژه میدانی صورت گرفته در سطح 25 دهستان اولویت دار و 249 روستای هدف، با پوشش 180/492 نفر(حدود 40 درصد) از جمعیت روستایی در این دو استان، فراهم کردن زمینه های تحقق طرح به عنوان پیش شرط های اجرایی شدن طرح و بهبود وضعیت اقتصادی و اشتغال زایی روستاها و روستائیان و فراهم کردن زمینه های کاهش مسایل موجود در روستاها بسیار ضروری است. پایین سطح آگاهی های تخصصی روستائیان و لزوم آموزش آنان، بلاتکلیفی روستائیان به لحاظ تعدد مراجع برنامه ریزی و توسعه روستایی و ضرورت تحقق مدیریت روستایی مستقل در قالب وزارت توسعه روستایی و یا سازمان توسعه روستایی، عدم انجام مطالعات فرایندی و سیستماتیک در روستاها، نبود طرح بالادست طرح توسعه اقتصادی و اشتغال زایی روستایی، برگزاری کارگاه های آموزشی تخصصی در مقیاس بخش، شهرستان و استان برای مدیران و کارشناسان مرتبط با روستاها در سطوح مذکور، لحاظ ساختار سازمانی طرح در سطح استانها، تعریف و ارایه ضوابط و معیارها و سطوح هریک از فعالیت های کشاورزی، صنعت و خدمات و گردشگری در هر یک از استانها از جمله مهمترین زمینه های تحقق عملی طرح توسعه اقتصادی و اشتغال زایی روستایی به شمار می روند.

Keywords:

توسعه اقتصادی , اشتغال زایی , برنامه ریزی توسعه روستایی , خراسان شمالی , گیلان.