سمانه محمدی - کارشناس ارشد نقاشی، دانشگاه تربیت مدرس
محمدکاظم حسنوند - دانشیار گروه هنرهای تجسمی، دانشگاه تربیت مدرس

فضای کیفی و معتوی یک اثر هنری، خواسته یا ناخواسته متاثر از اندیشه و جهان بینی هنرمند است در واقع میتواناینگونه بیان کرد، فضای کلی اثر گزارشگر حال وهوای غالب بر هنرمند و تفکر ایشان میباشد. هنرمند مسلمان، معتقدبه وجودی حقیقتی واحد تحت عنوان واجب الوجود است که با پالایش نفس، خود را برای شهود و درک این حقیقت وجودی آماده می کند. با بررسی جهان بینی و مبانی حکمی زیبایی شناسی به خصوص در مقوله ی هستی شناسی در آثارنگارگری ایرانی، پی به حکمت عناصر به کار رفته در آن میبریم. هدف از این تحقیق تبیین رابطه ی اندیشه وجهان بینی هنرمند ایرانی- اسلامی با فضای کلی نگاره میباشد. در این راستا به دنبال آن هستیم که آیا مفاهیمی چون وجود و زیبایی (در مبانی فلسفه ی هستی شناسی) در خلق فضای نگارگری موثر است یا نه. برای اثبات تحقق اینهدف به تحلیل ملاحظات زیبایی شناسی و ساختار تجسمی در آثار ایشان می پردازیم. روش تحقیق به کار رفته در اینمقاله تحلیلی- توصیفی است و از منابع کتابخانه ای در راستای ارتباط مفاهیم فلسفی و زیبایی شناسی در هنر نگارگری ایشان استفاده شده است. از این تحقیق نتیجه گیری می شود که عقاید متاثر از جهان بینی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر تمام جنبه های زندگی و هنر هنرمند موثر است و فضای حاکم بر هنر ایشان بیان کننده اندیشه ایشان استو آنچه که به عنوان فضای کلی در نگارگری ایرانی- اسلامی حضور دارد دربردارنده تفکر هنرمند در شناخت هستی و مراحل کشف و شهود حقیقت واحد می باشد که در مقایسه و بررسی عناصر تجسمی در آثار نگارگری ایشان به اثبات رسید.

نگارگری ایرانی، زیبایی شناسی، مفهوم وجود