شیخ و واعظ در دیوان میرزا حبیب و حافظ

میرزا حبیب خراسانی مردی مجتهد ،عارف و شاعر، از دودمان مردمان عالم و پاک سرشت که در قرن 13 در دوره بازگشت ادبی می زیست . جامعه ی سیاست زده مشروطیت که میرزا در آن می زیست شباهت زیادی با عصر حافظ دارد برخورد حکیمانه این دو شاعر با چنین فضایی ، شعر های انتقادی را خلق کرده که رندانه جامعه زمان خود را انتقاد می نمایند.این جستار نتیجه پژوهشی است که با روش تطبیقی و توصیفی – تحلیلی با هدف واکاوی شباهت های غزل میرزا حبیب خراسانی و غزل های حافظ در برخورد با زاهدان و واعظان بنده تزویر و ریا انجام شده است.اگر چه شباهت های شعر میرزا حبیب خراسانی و حافظ شیرین سخن در راستای عشق و تجلی آن در وجود آدمی ،زهد و ریا ،آفرینش انسان ،اعتقاد به قضا و قدر ،تاثیر آه و دعا ،کاربرد و جایگاه خضر و پیر مغان ، فراوان است اما این مقاله به واکاوی مهم ترین نقطه عطف دیوان این دو شاعر عرصه ادبیات یعنی برخورد با ریا کاران روزگار پرداخته است . میرزا حبیب در عرصه شعر در نزد خواجه شیراز شاگردی می کند انعکاس برخورد با زاهد و شیخ سیاس و ریا کار آنقدر در دیوانش پر رنگ است که شعر انتقادی خواجه شیراز به راحتی در ذهن تداعی می شود.گویا روزگار هیچ گاه از سالوسان ریاکار در امان نبوده و گستره ی این افراد همیشه جوامع مختلف در دوره های گوناگون را در بر گرفته است.

Keywords:

زهد , ریا , سالوس , شیخ , واعظ , تزویر