فاطمه اکبری - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

آداب و مراسم تشرف و رستاخیز در بسیاری از اساطیر مربوط به آفرینش و تکوین جهان وجود دارد. بسیاری ازاساطیر، خلقت جهان در اثر پیروزی قهرمان در پیکار با حیوانی هراسانگیز یا چیرگی روشنایی بر تاریکی است. براثر این پیروزی، آشفتگی آغازین و تشویش ازلی، به نظامی هماهنگ تبدیل و نظم جهانی تشکیل میشود.همه این موارد با اشکال مختلف از روی یک الگوی نوعی ساخته و پرداخته شدهاند که گذر از دریا و تاریکی،تبعید یا سفر قهرمان اسطوره ای به سرزمین مردگان، رفتن به کام ماهی، کشتی و یا غار از این جمله هستند. در کنارقهرمان اسطوره ای، کارکرد الهه باروری غیرقابل انکار است و هم اوست که تکامل چرخه مرگ و رستاخیز راموجب می شود؛ چرخه ای طبیعی که در آمد و شد فصول سال و سایر الگوی های اسطوره ای به چشم می خورد.اسطوره توفان نیز از همین چرخه مرگ و رستاخیز پیروی می کند. بر مبنای نظریه فریزر،تمام ادیان جهان ازآیین باروری (مرگ و رستاخیز ایزدان گیاهی) پیروی می کند. از این رو در پزوهش حاضر، بر اساس این نظریه بهتبیین و تحلیل الهه باروری می پردازیم که به صورت نمادین در کشتی و غار تجلی می یابد.

اسطوره توفان، الهه باروری، کشتی، ور جمکرد، نظریه باروری فریزر