محمود آقاخانی بیژنی - دانشجوی دکتری ادبیات حماسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان
اسحاق طغیانی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان

؛ دژ بهمن و خاستگاه نامگذاری آن، یکی از موضوعات بحث انگیز شاهنامه فردوسی است. بهمن از امشاسپندان دین زرتشتی است و اینکه چرا این نام مقدس بر دژی گذاشته شده است که ساکنان آن از تبار اهریمن، جادوان ودیوان هستند این پژوهش در پی یافتن پاسخ به سوال مطرح شده است و تلاش دارد به شیوه کتابخانه ای و به روشتوصیفی تحلیلی تا علاوه بر استناد به داده هایی از شاهنامه، متون زرتشتی و روایات و مناسک عامیانه، با توسل بهداده های اسطوره شناسی پاسخی درخور بیابد. بر این اساس و پس از یاریگرفتن از منابع گوناگون، میتوان چنینبیان کرد که منبع مورداستفاده شاهنامه برای نامگذاری این دژ، نه منابع دین زرتشتی؛ بلکه منابع شفاهی و کهن تربوده است؛ زیرا میان آیین وایو و وهومن (بهمن) پیوند بسیار کهنی وجود دارد و وهومن در جایگاه وایو (خدای باد)قرارگرفته است.

شاهنامه، دژ بهمن ، بهمن (وهومن)، وایو، اسطوره شناسی