شهرزاد گاهکش - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگیهای محیط زیست واحد علوم و تحقیقات خوزستا
میرمحمدباقر نبوی
یداله نیک پور
ابراهیم رجب زاده قطرمی

جیوه سمی ترین عنصر سنگین در اکوسیستم های آبی بوده که به دلیل برخورداری از خاصیت تجمع پذیری و بزرگنمایی زیستی در بافتهای مختلف و عدم تجزبه پذیری و نیز مقاومت در برابر تغییرات بیولوژیک پس از ورود به محیط قادرند در چرخه حیات و به تدریج در بافتهای بدن مصرف کنندگانی مانند انسان ،آبزیان و سایر موجودات ذخیره شده و از این راه موجب بروز بیماریهای حاد و مزمن و حتی ایجاد تغییرات ژنتیکی در آنها شوند.بنابراین با توجه به وجود صنایعی چون پتروشیمی در مجاورت اروندرود،و بنا به حضور خرچنگ (Sesarma boulengeri) به عنوان شاخص زیستی در محل مورد نظر، میزان غلظت و تجمع زیستی جیوه و متیل جیوه در بافت نرم و سخت این گونه خرچنگ در اروند رود مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه ها(60 عدد) در دو فصل زمستان 87 و بهار 88 جمع آوری و پس از آماده سازی با دستگاه طیف سنج جذب اتمی آنالیز گردید.نتایج نشان داد بین میزان متیل جیوه و جیوه یک رابطه خطی مثبت وجود دارد در سطح معنی دار است که با افزایش میزان متیل جیوه، میزان جیوه نیز افزایش می یابد.بین دو فصل در بافت سخت و نرم بطور جداگانه متیل جیوه در سطح تفاوت معنی دار نشان داد اما در مورد جیوه تفاوت معنی دار مشاهده نشد.بین ایستگاه ها در بافت نرم و سخت بطور جداگانه و با یکدیگر،هم متیل جیوه و جیوه در سطح تفاوت معنی داری نشان دادند،همچنین بین فصول و ایستگاه ها،متیل جیوه در سطح و جیوه در سطح و در بافت نرم در سطح اختلاف معنی دار نشان دادند،اما هر دو بافت در مورد متیل جیوه و جیوه در سطح اختلاف معنی دار نشان دادند.در مقایسه نتایج با میزان استاندارد جهانی و با استفاده از آزمون t میزان متیل جیوه و جیوه از حد استاندارد بیشتر بود.

جیوه،متیل جیوه، خرچنگ Sesarma boulengeri ، اروند رود،تجمع زیستی