محمد گودرزی - کارشناس ارشد برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیک
جواد سلمانیان - دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی کامپیوتر نرم افزار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

معمولا ویژگی های شخصیتی افراد بزهکار، بی قاعدگی رابطه و ارتباط میان فرد و جامعه و ارتکاب رفتارهای نابهنجار و خلاف مقررات اجتماعی است، ولی معمولا از نظر مرتکب و عامل آن در اصل و یا در مواقعی خاص، این گونه رفتارها ناپسند شمرده نمی شود. افراد روان رنجور و روان پریش نسبت به ارزش ها، هنجارها و مقررات اجتماعی بی تفاوت بوده و کمتر آن ها را رعایت می کنند. اعمال و شیوه های رفتاری این گونه افراد نظام اجتماعی را متزلزل و گاهی نیز مختل می کند و موجب می شود که رعایت ارزش های اخلاقی و هنجارها در جامعه و نزد سایر افراد زیرسوال رفته و آن را به پایین ترین سطح عمل تنزل دهد. شهرنشینی لجام گسیخته، گسترش حاشیه نشینی و فقر، اتلاف منابع و انرژی را به دنبال دارد. حاشیه نشینی در شهرها، با جرم رابطه مستقیم دارد. تنوع و تجمل، اختلاف فاحش طبقات اجتماعی ساکن شهرهای بزرگ، تورم و گرانی هزینه های زندگی، موجب می شود تا افراد غیر کارآمد که درآمدشان زندگی ایشان را کفاف نمی دهد، برای تامین نیازهای خود، دست به هر کاری هر چند غیر قانونی بزنند. از دیگر عواملمحیطی جرم، می توان فقر، بیکاری، تورم و شرایط بد اقتصادی نام برد که بر همه آحاد جامعه، اقشار، گروه ها و نهادها تاثیر گذاشته و آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه با تصویب اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر در مجمع تشخیص مصلحت نظام در آذرماه 89 و به خصوص اصلاح مواد 15 و 16 گام های مهمی برای کمک به ترک اعتیاد معتادان برداشته شد اما مشکل از جایی شروع شد که مراکزی برای نگهداری معتادان متجاهر که به کمپ های ماده 16 معروف شدند وجود نداشت و این تازه اول ماجرا بود. برهمین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر ساماندهی زنان خیابانی و معتادان متجاهر با رویکرد مشارکتی در راستای جلوگیری از آسیب اجتماعی در منطقه بیست و یک تهران با روش توصیفی- تحلیلی می باشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد افزایش طلاق، کارتن خوابی، تولد کودکان بی هویت و زنان خیابانی از جمله آسیب هایی است که به طور مستقیم از افزایش معضل اعتیاد ناشی شده و به گونه ای مواد مخدر را می توان مهمترین آسیب اجتماعی کشور دانست آسیبی که حتی زنان کشور نیز از آن در امان نمانده اند. طبق اظهارنظر مسئولان، اعتیاد در کشور به سمت زنانه شدن پیش می رود به گونه ای که شیوع آن در میان زنان از 4 درصد به 10 درصد افزایش پیدا کرده است معضلی که اگر برای حل آن تدابیر مناسب اندیشیده نشود مشکلات ناشی از آن جامعه را با خطرات جدی مواجه خواهد کرد.

ساماندهی زنان خیابانی، معتادان متجاهر، رویکرد مشارکتی، آسیب اجتماعی