الهام شبانی - دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز(دانشگاه تبریز)
اسماعیل پیش بهار - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز( دانشگاه تبریز)

نفت خام در حیات سیاسی و اقتصادی ملت ها به عنوان ارزانترین منبع انرژی جهان نقش اساسی داشته و به عنوان کالای استراتژیک در روابط بین الملل مطرح بوده است. اقتصاد ایران از چهار بخش کشاورزی، صنعت، خدمات و نفت تشکیل شده است. بخش نفت علاوه بر تامین انرژی در زمینه سیاسی و بین المللی نیز حائز اهمیت می باشد. بخش نفت در اقتصاد ایران بالاترین سهم را در رشد اقتصادی بر عهده دارد. یکی از مسائل مهم در بخش نفت، بررسی بازار آن می باشد که عرضه و تقاضا از جمله مولفه های بازار می باشد، تعیین عواملی که بر عرضه و تقاضای بخش نفت موثر هست به سیاست گذاران و برنامه ریزان اقتصادی در جهت پیش بینی رفتار آتی و نیز اتخاذ برنامه های مناسب و مطابق با واقعیات آن بخش کمک می کند. هدف اصلی این مطالعه برآورد عرضه و تقاضای جمعی بخش نفت در اقتصاد ایران برای دوره زمانی 93- 1357 با استفاده از رهیافت ARMAX می باشد. نتایج مطالعه نشان داد که کشش تقاضا در بخش نفت برابر 0/17- و کشش عرضه برابر 0/22 می باشد که حاکی از کم کشش بودن این بخش در اقتصاد ایران می باشد. کشش درآمدی تقاضای بخش نفت نیز برابر 0/66 بدست آمد. سیاست گذاران می توانند از نتایج این مطالعه در امر برنامه ریزی و سیاست گذاری در بخش نفت ایران بهره بگیرند.

برنامه ریزی، تقاضا ، رهیافت ARMAX، عرضه ، کشش، نفت