گلشید نوری دولوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
سیدمحمدخسرو صحاف - دکتری مهندسی معماری، عضو هیات علمی دانشکده معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

نگاهی تحلیلی به ادبیات معماری مدرن نشان میدهد که جبر نگری در ابعاد مختلف به خصوص در رابطه با طراحی فرم و عملکرد که بر خواسته از تعریف کارفرما و طراحی معمار بود و این حرکت رفت و برگشتی به هیچ وجه رابط سومی (مخاطب پروژه) را درگیر نمیکرد، برآمده از تعریفی محدود از انسان و نیازهای انسانی است. درصورتیکه عملکرد در یک فرم از یکسو به نیازهای استفاده کنندگان و انگیزه های درونی آن ها و از سوی دیگر به توانایی های بالقوه شکل و فرم کالبدی محیط باز میگردد مردمی، زندآوه، 1392، . 93 از طرفی دیگر، با شروع قرن بیست و یکم، پایداری به عنوان یکی از مباحث مطرح در کلیه عرصه ها، به ویژه در عرصه فضاهای شهری و معماری مطرح بوده است. مثلث پایداری شامل سه مولفه اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی است که در کنار یکدیگر به تعادل می رسند. وجه اقتصادی معمولا به علت انگیزه های انتفاعی سرمایه گذاران گاهی به حد افراط نیز مورد توجه قرار میگیرد. وجه زیست محیطی، با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه و ضوابط مطرح شده برای آن، باید مورد توجه قرار گیرد اما وجه ای که به نظر می رسد مورد غفلت قرار گرفته، بعد اجتماعی مسئله پایداری است. اصل پایداری از بعد اجتماعی شامل عدالت، زیبایی شناسی، راحتی، آسایش، امنیت و رشد کودکان، هویت اجتماعی و سایر مسائل مشابه است، پژوهش حاضر، با توجه به این مجال اندک، نقش معماری مشارکتی برای رسیدن به مفهوم انعطاف پذیری در طراحی خانه و برآیند آن که وصول به پایداری اجتماعی است را بررسی می کند. نگارندگان بر این باورند که دستیابی به مفهوم انعطاف پذیری در طرح داخلی خانه که یکی از راهکارهایش معماری همگام با مخاطب و در واقع مشارکت مخاطب در طرح، ساخت و حتی امکان تغییر در دوران بهره برداری است، در میزان پایداری اجتماعی در مقیاس خرد و میانی تاثیر مثبت دارد.روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است و بر این مهم سعی شده که با مطالعه منابع کتابخانه ای به این سوال پاسخ داد که آیا مشارکت مردم در توسعه مفهوم انعطاف پذیری و پایداری اجتماعی تاثیر به سزا دارد

معماری مشارکتی، پایداری اجتماعی، آسایش، کیفیت انعطاف پذیری، خانه ایرانی