امید رحمانی هنزکی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهدیشهر، سمنان، ایران
عباس ارغان - دانشیار برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی سمنان، ایران

در اکثر شهرهای قدیمی ایران، بناها و بافتهای دارای ارزش تاریخی و فرهنگی به وفور دیده میشوند که با ویژگی های مختلفی نظیر ریزدانگی، مشکلات دسترسی و ناپایداری شناخته میشوند. محلات قدیمی شهر سمنان نیز نظیر دیگر بافت های قدیمی، نیازمند به حرکتی کنترل شده در جهت ادامه زندگی خود هستندکه با درنظرگرفتن مشکلاتی ازقبیل رشد منفی جمعیت، نداشتن دسترسی های درون محل های لازم، گسترش روزافزون فضاهای مخروبه و متروکه، نداشتن تسهیلات موردنیاز، باید حرکت در راستای رفع این مشکلات صورت گیرد. لذا این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی و بهرهگیری از تکنیک های تحلیل عامل و شاخص ترکیبی موریس، درصدد برآمده محلات بافت تاریخی شهرسمنان را از نظر ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و عملکردی توسعه پایدار مورد بررسی قرار داده و راهبردی برای آینده آن در این راستا ارائه نماید. نتایج حاکی ازآنست که از 36 شاخص در نظر گرفته شده در ابعاد مختلف پایداری، عامل های کالبدی- عملکردی، اجتماعی، اقتصادی در اولویت های نخست در بررسی محلات قرار میگیرند که این امر توسط تکنیک تحلیل عامل حاصل شده است و با استفاده از شاخص ترکیبی موریس که امتیازات ناشی از تحلیل عامل را بصورت ترکیبی مورد بررسی قرار میدهد، رتبه بندی محلات از نظر ابعاد مختلف پایداری مشخص شده است. بر طبق محاسبات صورت گرفته محلات بافت قدیمی از نظر پایداری هیچ یک در سطح بالایی قرار ندارند. لذا عمده توجهات باید به محلاتی صورت گیرد که در این زمینه ناپایدارترند که در همین راستا چشمانداز و راهبردهای مناسب جهت تضمین توسعه پایدار در بافت قدیمی سمنان پیشنهاد میشود.

باززنده سازی، بافت قدیمی، توسعه پایدار، تحلیل عامل، شهر سمنان