نسیم اشرافی - دکتری تخصصی، استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد پردیس
شهرام بصیری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد پردیس

بیان موضوع : بارزترین ویژگی که در فاصله قرون 7 تا 13 میلادی معماری شهرهای ایران داشت ، مفهوم و استفاده از فضاهای تعاملی در شهرهای ایران است که همان مفهوم انسانیت و ارزش های انسانی را در بر داشت و هویت جداگانه ای به آن می بخشید. معماری شهرهای ایرانی در دوره های اولیه به شکل ( کهندژ ، شارستان و ربض ) به حیات خود ادامه می دادند که با ورود اسلام دچار تحول گردیدند. این فرآیند تحول فضاهای تعاملی در شهرها در سه مرحله که یکی در سالهای 1500 -600 میلادی(1 تا 11 ه . ق ) و در سالهای 1900 -1500 میلادی ( 11 تا 14 ه . ق) و دیگری از سال 1920 میلادی(14 ه.ق.) به بعد مورد واکاوی قرار گرفت که از سال 1920 میلادی به بعد با ورود مفاهیم جدید ، عناصر اجتماعی این شهرها نیز دستخوش تحولات شدند. از جمله می توان به تغییر ساختار هویت میدان ها ، تغییر فرم فضایی بازار و هویت بناهای عمومی اشاره کرد. این طرح ها و الگوهای جدید بدون توجه به ویژگی های فرهنگی ، اقتصادی و اقلیمی در واقع باعث گردید که مفهوم انسانیت از مکان ربوده شده و معماری به نوعی محصول تبدیل و باعث تغییر شکل ماهوی شهرها گردد.روش پژوهش : ژوهش حاضر براساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی و توصیفی - تحلیلی است. گرد آوری اطلاعات آن به شیوه اسنادی ، کتابخانه ای ، یادداشت برداری انجام گرفت هدف پژوهش : هدف کلی پژوهش، بررسی رویکردهای اجتماعی در فضاهای تعاملی شهرها و ادبیات مفهومی و مفاهیم قابل برداشت از آن ها در جهت تعیین راه کارهایی در جهت ایجاد هویت بخشی دوباره به مراکز تعاملات شهری است دستاوردها : این پژوهش با بازشناسی مفاهیم معماری در گذشته بالاخص مفهوم شارستان ، می توان جهت استحاله بخشی به فضا ، معیارهای سنتی را درقالب شرایط زمان و مکان تبین نماید

تعاملات اجتماعی، هویت، سنت، تحولات، شارستان