موسی شاکری - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد
عاطفه ارجمند - کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی اشراق بجنورد

یکی از روشهای ارتقاء کیفیت زیست در مجتمعهای مسکونی، تبدیل آنها با طراحی مناسب به محیط های آموزش دهنده است. ساختار محیط آموزش دهنده متشکل از سه عامل فرد، اجتماع و محیط مادی می باشد، چنانکه در این محیط ها آموزش و پرورش فردی، جمعی و احترام به محیط پیرامون اعم از طبیعی و مصنوع مورد توجه است.بر مبنای رویکرد احتمالگرا، محیط می تواند بر فرد به صورت غیر مستقیم تاثیرگذار باشد، آموزه هایی که یک محیط می تواند داشته باشد شامل ارزش های فرهنگی، ارزش های اخلاقی و ارزش های اجتماعی است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی معیارهای طراحی فضاهای جمعی آموزش دهنده در مجموعه مسکونی برای ارتقاء کیفیت محیطی است. بدین جهت داده های کیفی با به کمک اسناد کتابخانه ای در دو دسته عوامل رضایتمندی سکونتی و معیارهای فضاهای آموزشدهنده جمع آوری شدند. بعد از تطابقپذیری این دو گروه بر اساس روش تحلیل مضمون، از پرسشنامه برای گردآوری داده های کمی استفاده گردید که این پرسشنامه ها طبق روش دلفی بین اساتید حوزه معماری توزیع شدند. تحلیل اطلاعات کمی در نرم افزار SPSS18 انجام گرفت تا اولویت بندی و همبستگی معیارها و ریزمعیارهای طراحی فضاهای جمعی آموزش دهنده در مجموعه مسکونی انجام گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده آن است که در میان معیارهای فضاهای جمعی آموزش دهنده در مجموعه مسکونی معیار امنیت از اهمیت بیشتری برخوردار است و معیارهای دیگر نیز (تا اولویت پنجم) به ترتیب زیر می باشند: سلامت و ایمنی، زیبایی، تعامل فرهنگی- اجتماعی و هویت ملی- بومی. بنابراین میتوان گفت با کاربرد ریز معیارهای معیارهای مذکور در فضاهای جمعی مجتمعهای مسکونی میتوان کیفیت زیست محیط مسکونی را ارتقاء بخشید.

فضاهای جمعی، مجتمع مسکونی، محیط آموزش دهنده، کیفیت زیست