مجتبی یحیی آبادی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان

ارزیابی کیفیت خاک و بررسی اثرات فعالیتهای انسان بر اراضی، پایه هر نوع آمایش سرزمین(برنامه ریزی استفاده از اراضی) میباشد. از اینرو ارزیابی کیفیت خاک برای تعیین خصوصیات مختلف خاک و در نهایت پایداری آن ضروری به نظر می رسد. مفهوم کیفیت خاک در دهه 1990 شکل گرفت و تکامل یافت. پیشنهاد این مفهوم در پی افزایش تاکید جهانی بر لزوم پایداری منابع و اینکه مدیریت پایدار خاک، چیزی بیش از کنترل فرسایش خاک است، شکل گرفت. مفهوم کیفیت خاک شامل دو بخش آموزش و ارزیابی است که کلاً بر اساس علوم خاک میباشد. در این ارتباط، کیت‌های آزمون کیفیت خاک، پرسشنامه ها، برگه گزارش خاک، عکسها و فیلم ها، به عنوان وسایل کمک آموزشی توسعه یافتند زیرا بسیاری از مردم فاقد دانش پایه علوم خاک و درک پیچیدگی منابع خاک هستند. ابزارها و وسایل ارزیابی مختلفی برای نمایه کردن کیفی خاک در مقیاسهای مختلف طراحی و پیشنهاد شدند تا کارکردهای چند گانه خاکها ( مثل چرخه آب و عناصر غذایی، تصفیه آلاینده ها، تجزیه بقایای گیاهی و سایر مواد آلی و باز چرخ عناصر ضروری گیاه) که به عنوان شالوده و اساس مدیریت پایداری سرزمین محسوب میشوند، را نشان دهند. تحقیقات در عرصه جهانی و استفاده از فن آوری موجب افزایش آگاهی نسبت به منابع خاک گردیده است. این منابع دارای هم مشخصات ذاتی هستند که توسط فاکتورهای اصلی تشکیل خاک تعیین میشوند و هم مشخصات دینامیکی دارند که تحت تاثیر فعالیت های مدیریتی انسان می باشند

کیفیت خاک، پایداری، آمایش سرزمین، محیط زیست