مریم حق پناه - عضو هیئت علمی گروه معماری، آموزشکده فنی و حرفه ای سما، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

بافت های فرسوده شهری که تحت تاثیر مدرنیزاسیون شتابزده، جمعیت غیر بومی بلا تکلیف و ناهماهنگ با زندگی شهری را به جای جمعیت بومی نشانده است، علاوه بر ایجاد محیط فیزیکی نا خوشایند، فضای اجتماعی ناپایداری نیز بوجود آورده است که ابتدا ساکنین محدوده و سپس سایر مناطق شهر در معرض خطر آن قرار دارند. به همین دلیل، نوسازی بافت های فرسوده شهری یکی از مسائل اساسی در حوزه شهرسازی می باشد. وسعت و گستردگی مناطق فرسوده از یک سو و مشکلات فراوان کالبدی، اجتماعی، اقتصادی موجود در مناطق ذکر شده، مسئولین و کارشناسان عرصه شهر سازی و مسائل اجتماعی؛ اقتصادی را به فکر اندیشیدن راه چاره و ارائه طرح هایی، در این مورد انداخته است. برابر شواهد موجود و ارزیابی طرح های سازماندهی، این طرح ها هم در برنامه ریزی و طراحی و هم در اجرا دارای مشکلاتی می باشند. عدم توجه به ابعاد اجتماعی و اقتصادی که می توان از آن ها به عنوان ابعاد پنهان در این طرح ها یاد کرد از جمله عوامل عدم تحقق کامل این طرح ها از مرحله برنامه ریزی طرح؛ اجرا تا تداوم زندگی قابل قبول و پایدار در این مناطق می باشد. این ابعاد به شکل حلقه های مفقوده در جریان برنامه ریزی، طراحی، اجرا و تداوم حیات مطلوب و پایدار در فرایند طرح های ساماندهی به فراموشی سپرده شده و یا به شکلی صوری بدان پرداخته می شود. هدف از این پژوهش بررسی رویکرد مشارکت جویانه در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد بهترین وسیله برای راه اندازی فرایند نوین توسعه در دل این اجتماعات، رویکرد مشارکت جویانه در ساماندهی و بهسازی کالبدی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی توصیفی – تحلیلی می باشد و اطلاعات با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. و نتایج نشان می دهدبه منظور عملیاتی نمودن رویکرد مشارکت جویانه می توان از فرایند همکاری پایدار به عنوان روشی جامع استفاده نمود.

بافت فرسوده، بهسازی و نوسازی، رویکرد مشارکتی