نیلوفر فرجی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه گیلان
آمنه آقاربیع - دکترای معماری عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان

امروزه با توجه به رشد بی رویه جمعیت جهان، توجه به توسعه ی پایدار و پایداری اکولوژیک از مباحث اصلی در زمینهی ساختوسازهای شهری به حساب می آید. بحث و هدف شهرها و ساختوسازهای اکولوژیک ساختن آیندهای قابل اتکا برای بشر بر سیارهای سالم است، که توسط آن بتوان از زمین، آب و هوا و در مجموع از محیط زیست، حمایت کرد. در این میان مسالهای که باید قبل از هرگونه ساخت وساز و توسعه شهری مد نظر قرار گرفته شود، توجه به دو پارامتر ظرفیت زیستی و ردپای اکولوژیک هر منطقه است که مشخص کننده ی پایداری آن منطقه میباشد. در واقع ردپایاکولوژیکی به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های پایداری، روش و رویکردی است که میزان مداخله در طبیعت را نشان میدهد و به ارزیابی و میزان تاثیر انسان برمحیط میپردازد و تعیین میکند که میزان بار و فشار وارده بر طبیعت چقدر است و ساخت و توسعه ی یک منطقه باعث نابودی منابع زیستی و آسیب به محیط خواهد شد و یا خیر. منطقهی مورد بررسی در پژوهش پیش رو منطقه ی 22 شهرداری تهران است که در چند سال اخیر مرکز توجه ساختوسازهای بزرگ تهران بوده است. در این پژوهش روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و کمی بوده است، به این صورت که همه اطلاعات موردنیاز در جهت محاسبات ردپای اکولوژیکی و ظرفیت زیستی برای تشخیص حالت پایداری منطقه 22 تهران از طریق بانک های اطلاعاتی الکترونیکی، سالنامه های آماری استان و کشور، شهرداری استان، اطلس جهانی ردپای اکولوژیک، شرکت آب و فاضلاب استان و نیز برخی مراکز مرتبط به دست آمده است و سپس بعد از انجام محاسبات لازمه و تجزیه تحلیل آمارهای منطقه 22 تهران نتیجه شد که این منطقه ردپای اکولوژیکی بیشتری نسبت به ظرفیت زیستی منطقه داراست و وضعیت توسعه، ناپایدار ارزیابی شد؛ که بیانگر میزان مصرف سریع و نابودی باقی مانده منابع طبیعی در منطقه 22 تهران می-باشد. بنابراین در راستای حل این بحران و در جهت پایدار شدن توسعه این منطقه، باید در تغییر الگوی زندگی افراد، بهبود توزیع جمعیت و سیاستهای استفاده از منابع طبیعی منطقه بازنگری شود.

ردپای اکولوژیک، پایداری اکولوژیک، توسعه پایدار، محیط زیست، منطقه 22